Στο βασικό ρεπορτάζ «Η Amazon πατά τ’ απάτητα βουνά της Ελλάδας», στο πλαίσιο της διεθνούς έρευνας Green2Grey, είναι διαθέσιμες όλες οι απαντήσεις των εταιρειών καθώς και η τεχνική έκθεση που η ΕΛΕΤΑΕΝ μοιράστηκε μαζί μας (διαθέσιμη επίσης εδώ).
Ακολουθεί με χρονολογική σειρά η πλήρης αλληλογραφία Reporters United – ΕΛΕΤΑΕΝ, από τις 22 Σεπτεμβρίου 2025 ώς τις 30 Σεπτεμβρίου 2025, λίγες ώρες πριν την τελική δημοσίευση του ρεπορτάζ.
22 Σεπτεμβρίου 2025 | Reporters United προς ΕΛΕΤΑΕΝ
Αγαπητέ κ. Παπασταματίου,
Σε συνέχεια της τηλεφωνικής μας επικοινωνίας στο πλαίσιο της έρευνας με θέμα κατασκευαστικά έργα σε αδιατάρακτες φυσικές περιοχές, σας στέλνω τις ερωτήσεις του Reporters United. Θα εκτιμούσαμε πολύ μία απάντηση το αργότερο ως την Παρασκευή 26 Σεπτεμβρίου.
Με βάση την έρευνά μας, στην Ελλάδα τα έργα που χωροθετούνται σε τέτοιες περιοχές είναι στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων αιολικοί σταθμοί. Συγκεκριμένα, από το 2020 ως σήμερα διαπιστώσαμε ότι έχουν κατασκευαστεί ή βρίσκονται υπό κατασκευή 12 αιολικοί σταθμοί σε 12 Περιοχές Άνευ Δρόμων (δείτε τον επισυναπτόμενο πίνακα). Επιπλέον, 195 αιολικά έργα που έχουν λάβει βεβαίωση παραγωγής έχουν χωροθετηθεί εντός 111 ΠΑΔ.
Αναγνωρίζει η ΕΛΕΤΑΕΝ τη σημασία των αδιατάρακτων φυσικών περιοχών (wilderness) και τη δέσμευση της χώρας για απόλυτη προστασία του 10% των χερσαίων περιοχών; Αν ναι, πώς τοποθετείται σχετικά με τη χωροθέτηση αιολικών σταθμών σε ΠΑΔ;
Συμφωνεί η ΕΛΕΤΑΕΝ με την προτεινόμενη ένταξη των ΠΑΔ που βρίσκονται σε περιοχές NATURA 2000 στις ζώνες απόλυτης προστασίας; Γιατί, ενώ η ζωνοποίηση των περιοχών Natura βρίσκεται σε εξέλιξη και οι ΠΑΔ είναι κατεξοχήν περιοχές υποψήφιες για ένταξη στις ζώνες απόλυτης προστασίας, προχωρούν αιολικοί σταθμοί σε περιοχές ΠΑΔ;
Επισκεφθήκαμε το όρος Βέρμιο, όπου κατασκευάζεται αιολικός σταθμός σε υψόμετρο που πλησιάζει τα 2000 μέτρα. Πρόκειται για την επένδυση των Quantum Energy / Αer Soleir / Αιολικής Βερμίου το ρεύμα της οποίας έχει συμφωνήσει να αγοράζει για 20 χρόνια η εταιρεία Amazon. Η μια απ’ τις δύο ΠΑΔ του Βερμίου δεν υφίσταται πλέον, ενώ η δεύτερη έχει συρρικνωθεί.
Θεωρεί η ΕΛΕΤΑΕΝ ότι το έργο στην ΠΑΔ του Βερμίου είναι μία πράσινη επένδυση; Θεωρεί βιώσιμο να τροφοδοτείται η μετάβαση στην μεταλιγνιτική εποχή με ρεύμα από αδιατάρακτες περιοχές;
Eυχαριστούμε θερμά για την συνεργασία,
Στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε διευκρίνιση,
Ευρυδίκη Μπερσή,
Δάφνη Καράβολα
26 Σεπτεμβρίου 2025 | ΕΛΕΤΑΕΝ προς Reporters United
Αξιότιμη κα Μπερσή,
Η ΕΛΕΤΑΕΝ μελέτησε τα ερωτήματα που της αποστείλατε και παραθέτουμε τις απαντήσεις της σε αυτά.
Όπως θα αντιληφθείτε, τα ερωτήματα υποθέτουν την ύπαρξη προκείμενων τις οποίες εμείς θεωρούμε λανθασμένες και προϋποθέτουν τη γνώση μελλοντικών αποφάσεων που εμείς αγνοούμε. Για αυτό οι πλήρεις απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματά σας είναι το κείμενο που σας παραθέτουμε περιλαμβανομένου του παραρτήματος. Η απάντησή μας θεωρεί ότι θα δημοσιευθεί ως έχει και θα δοθεί η δυνατότητα στους αναγνώστες σας να έχουν πρόσβαση στο πλήρες κείμενό μας και το συνημμένο του, με τρόπο που εσείς θα καθορίσετε και για τον οποίο παρακαλούμε να μας ενημερώσετε εκ των προτέρων.
Περαιτέρω, στην περίπτωση που επιλέξετε σε άλλο (ή και στο ίδιο) σημείο του δικού σας κειμένου να κάνετε δική σας παρουσίαση θέσεων μας, παρακαλούμε να μας θέσετε εγκαίρως υπόψη μας το σχετικό χωρίο σας, προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι απεικονίζει επαρκώς τις θέσεις μας. Εκ του περισσού, διευκρινίζουμε ότι αναφερόμαστε σε χωρία που αποδίδουν στην ΕΛΕΤΑΕΝ θέσεις και απόψεις και όχι σε χωρία με κρίσεις σας για τις απόψεις μας, για τα οποία είναι προφανές ότι δεν ζητούμε καμία προηγούμενη ενημέρωση.
Τέλος, κατά την κατανόησή μας το ρεπορτάζ σας πρόκειται να δημοσιοποιηθεί πριν την πρώτη εβδομάδα του Οκτωβρίου. Αν αυτό δεν ισχύει και η δημοσίευση παραπεμφθεί σε ύστερη ημερομηνία, παρακαλούμε να μας ενημερώσετε σχετικά ώστε να επιβεβαιώσουμε ή να επικαιροποιήσουμε την απάντησή μας.
Τέλος σημειώνουμε ότι δεν μας αποστείλατε κανένα πίνακα όπως αναφέρετε στο μήνυμά σας. Με βάση τα ανωτέρω, οι απαντήσεις της ΕΛΕΤΑΕΝ είναι οι εξής:
Απαντήσεις:
«
Οι αδιατάρακτες φυσικές περιοχές (wilderness areas) αποτελούν πολύτιμο κομμάτι της φυσικής κληρονομιάς μας και είναι αδιαμφισβήτητής σημασίας για τον Άνθρωπο και το Περιβάλλον. Από θέσης αρχής, υποστηρίζουμε και δεσμευόμαστε από κάθε θεσπισμένο κανόνα ή νόμο, ευρωπαϊκό ή εθνικό, σε όλα τα θέματα, περιλαμβανομένης προφανώς της προστασίας του περιβάλλοντος. Ο στόχος για απόλυτη προστασία του 10% των χερσαίων περιοχών περιέχεται στην Στρατηγική Βιοποικιλότητας 2030. Ο στόχος αυτό δεν έχει ποσοτική συνάφεια με μη ρεαλιστικές, μαξιμαλιστικές προτάσεις που έχουν κατατεθεί κατά καιρούς στο δημόσιο διάλογο. Για παράδειγμα, πριν μερικά χρόνια το ίδιο ίδρυμα που κατήρτισε τη λίστα των ΠΑΔ, είχε προτείνει σχεδόν το 60% της χερσαίας Επικράτειας να οριστεί ως a-priori ζώνη αποκλεισμού για την αιολική ενέργεια (βλ. περισσότερο για το θέμα στη συνημμένη Τεχνική Έκθεση). Σε μια άλλη πιο συγκρατημένη, αλλά επίσης υπερβολικά μαξιμαλιστική πρόταση, έχει προβληθεί όλες οι περιοχές Natura να είναι ζώνες αποκλεισμού για την αιολική ενέργεια.
Αντί για τέτοιες οριζόντιες προσεγγίσεις, η αναγνώριση και οριοθέτηση των περιοχών προστασίες κάθε είδους, πρέπει (α) να βασίζεται σε διαφανή και επιστημονικά κριτήρια, (β) να λαμβάνει υπόψη πραγματικά και συγκεκριμένα δεδομένα και (γ) να γίνεται μέσω θεσμικών, μη αποσπασματικών διαδικασιών. Ο τρόπος που η Κυβέρνηση επέλεξε να προωθήσει και να κηρύξει ορισμένες περιοχές της χώρας ως ΠΑΔ δεν πληροί κανένα από αυτά τα κριτήρια. Συνοπτικά:
1] Τα κριτήρια επιλογής είναι αμφισβητούμενα. Για παράδειγμα, η προσέγγιση δεν περιλαμβάνει διάκριση των δρόμων και των διαφορετικών συνεπειών, θετικών ή αρνητικών, που το κάθε είδος μπορεί να έχει (π.χ. άλλη η λειτουργία ως προς το εξεταζόμενο θέμα ενός χωμάτινου δρόμου χωρίς περίφραξη και άλλη ενός αυτοκινητόδρομου). Συναφώς, ένα θεμελιώδες σφάλμα είναι η ταύτιση των εννοιών «αδιατάρακτη περιοχή» και «περιοχή άνευ δρόμων». Υπάρχουν παραδείγματα περιοχών της χώρας μας με καθόλου ή ελάχιστους δρόμους που όμως λόγω άλλων αιτιών (π.χ. υπερβολικής βόσκησης) τα φυσικά οικοσυστήματα έχουν υποστεί σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις. Και το αντίστροφο: υπάρχουν πολλοί θύλακες εντός περιοχών Natura που ναι μεν διαθέτουν δρόμους, αλλά επιβάλλεται να απολαμβάνουν μεγαλύτερη προστασία (λόγω οικοτόπων προτεραιότητας και ειδών προστασίας που διαθέτουν) από πολλές από τις περιοχές της λίστας ΠΑΔ.
2] Ακόμα και εάν μεθοδολογικά τα κριτήρια ήταν διαφανή και επιστημονικά, η εφαρμογή τους πάσχει διότι βασίζεται σε στρατηγικού χαρακτήρα μελέτες που καλύπτουν όλη την εθνική επικράτεια, χωρίς επαρκή, αναλυτικά, επιτόπια και επικαιροποιημένα δεδομένα. Αυτό το πρόβλημα χαμηλής ποιότητας και λανθασμένης εφαρμογής παρατηρείται έντονα σε αυτού του είδους τις μελέτες και οδηγεί, συχνά, σε προφανή σφάλματα. Για παράδειγμα έχουν προταθεί ως ΠΑΔ ακόμα και λιγνιτωρυχεία, που προφανώς δεν είναι αδιατάρακτες φυσικές περιοχές, αλλά μάλλον οι πλέον διαταραγμένες. Μάλιστα αφαιρέθηκαν σε μεταγενέστερη έκδοση της λίστας των ΠΑΔ -και ενώ είχαν ήδη εκδοθεί οι πρώτες υπουργικές αποφάσεις θέσπισης ΠΑΔ- επιβεβαιώνοντας την προαναφερθείσα έλλειψη ασφαλών δεδομένων εισόδου. Ομοίως, και στην μελέτη που ζητούσε να κηρυχθεί το 60% της χώρας ως ζώνη αποκλεισμού, είχαν περιληφθεί στο υπόλοιπο 40% της περιοχής αναζήτησης για επενδύσεις αστικοί ιστοί πόλεων, πεδιάδες και μερικά από τα σπουδαιότερα αρχαιολογικά μνημεία μας. Όμοια προβλήματα εμφανίζουν οι Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες αφού πρόκειται για μελέτες που καλύπτουν τεράστιες εκτάσεις, και δεν λαμβάνουν υπόψη το πλήθος των πραγματικών πρωτογενών δεδομένων που έχουν συλλεγεί για περιοχές των εκτάσεων αυτών.
Το πρόβλημα αυτό της λανθασμένης εφαρμογής και των ελλιπών δεδομένων οδηγεί σε σπατάλη δημοσίων πόρων και τελικά στην παραγωγή αρκετών μελετών που αδυνατούν να υποστηρίξουν αξιόπιστα τη λήψη αποφάσεων, με αποτέλεσμα συγκρούσεις και καθυστερήσεις. Φυσικά το πρόβλημα εκκινεί και από τις προδιαγραφές των μελετών αυτών, ειδικά όταν πρόκειται για μελέτες που χρηματοδοτούνται από το κράτος.
3] Ακόμα και αν δεν έλλειπαν σε τόσο μεγάλο βαθμό τα δεδομένα, ακόμα και εάν δεν έπασχε τόσο πολύ η εφαρμογή των κριτηρίων, ο τρόπος που επέλεξε η Κυβέρνηση να προχωρήσει στις ΠΑΔ είναι αποκαλυπτικός του θεσμικού ελλείμματος της χώρας: Στην Ευρώπη και την Ελλάδα υφίσταται νομοθεσία που καθορίζει τη διαδικασία θέσπισης προστασίας. Βασικά στοιχεία είναι οι ΕΠΜ, η δημόσια διαβούλευση και τα ΠΔ, και κυρίως η ένταξη όλων αυτών σε μια ολιστική προσέγγιση προστασίας – που σε κάποιο βαθμό προσφέρεται (παρά τα προβλήματά του) από το δίκτυο Natura 2000- η οποία πρέπει να περιλαμβάνει την ανάλυση
επιπτώσεων (ιδίως στην οικονομία, την κοινωνία και το κόστος ενέργειας) και τη στάθμιση των προτεινόμενων μέτρων προστασίας με άλλα αγαθά που πιθανόν περιορίζονται (όπως είναι η ενεργειακή ανεξαρτησία, η φθηνή ενέργεια, η τοπική απασχόληση κ.λπ.) μέσω μιας διεπιστημονικής ομάδας μελέτης. Αντί για αυτή τη θεσμική διαδικασία, η Κυβέρνηση επέλεξε να προχωρά αποσπασματικά και άτακτα σε επιλεκτικές ανακηρύξεις κάποιων περιοχών ως ΠΑΔ, δια μεταβατικών υπουργικών αποφάσεων περιορισμένης διάρκειας.
Αυτά τα τρία προβλήματα εδράζονται σε μακροχρόνιες παθογένειες του τρόπου παραγωγής, παρακολούθησης, παραλαβής και χρηματοδότησης τέτοιου είδους μελετών. Αντιλαμβανόμαστε ότι τέτοια φαινόμενα, επειδή -δυστυχώς- είναι συμπτώματα άλλων, ευρύτερων θεσμικών ανεπαρκειών του κράτους και των δημοσίων φορέων, δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν στα χρονικά περιθώρια που θέτει η πίεση των Ευρωπαϊκών θεσμών για συμμόρφωση της χώρας με τις – από χρόνια γνωστές- νομικές της υποχρεώσεις για αποτελεσματική περιβαλλοντική προστασία.
Σημειώνουμε πάντως, ότι η προαναφερθείσα διαδικασία που εφάρμοσε η Κυβέρνηση, παράγει έννομα αποτελέσματα -έστω και προσωρινά- αποκλειστικά στις περιπτώσεις των 9 ΠΑΔ που έχουν ήδη θεσπισθεί με Υπουργικές Αποφάσεις και όχι βεβαίως στις υπόλοιπες περιοχές που περιλαμβάνονται ή έχουν περιληφθεί κατά καιρούς στη μη θεσπισμένη λίστα του μελετητή. Οι περιοχές σε τέτοιες λίστες δεν αποτελούν ζώνη αποκλεισμού και δεν πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες. Αυτό γίνεται ακόμα πιο σημαντικό εάν υπενθυμιστεί ότι η μη θεσπισμένη αυτή λίστα των προτεινόμενων ΠΑΔ έχει ήδη αλλάξει μια φορά με αφαίρεση ενός πολύ μεγάλου αριθμού προτεινόμενων ΠΑΔ από τον ίδιο τον μελετητή. Στο πλαίσιο αυτό, οι βασικές αρχές που παγίως υποστηρίζουμε στο δημόσιο διάλογο, επιδιώκουν να μειώσουν τα ανωτέρω μεθοδολογικά, πρακτικά και θεσμικά ελλείματα και να προωθήσουν τη χρυσή ισορροπία και την ομαλή συνύπαρξη αιολικής ενέργειας και βιοποικιλότητας:
1. Οι εξαιρετικά εκτεταμένες a-priori ζώνες αποκλεισμού δεν είναι αποτελεσματική πολιτική. Πρόκειται για ένα επαχθές μέτρο που απαγορεύει εκ των προτέρων -στη βάση ανεπαρκών, όπως εξηγήθηκε, δεδομένων- ακόμα και την εκπόνηση και υποβολή αίτησης ΜΠΕ και Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης που θα αξιολογηθεί. Αντιθέτως, χρειάζεται σαφή και επιστημονικά τεκμηριωμένη ζωνοποίηση των περιοχών Natura. Από αυτές, η ένταξη μιας συγκεκριμένης, περιορισμένης υποπεριοχής σε καθεστώς ζώνης αποκλεισμού, πρέπει να προκύπτει από ολοκληρωμένη συνεκτίμηση πραγματικών και συγκεκριμένων δεδομένων για την υψηλή αξία της.
2. Η απόρριψη ενός συγκεκριμένου αιτήματος, και μάλιστα για αιολικό πάρκο που μετά βεβαιότητας συμβάλλει στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, μπορεί να γίνεται μόνο αν αποδεικνύεται με βάση επιστημονικά και πραγματικά δεδομένα του προτεινόμενου τόπου και του προτεινόμενου σχεδιασμού, και όχι με γενικές και οριζόντιες εικασίες, ότι η υλοποίησή του θα επιφέρει ανεπίστρεπτη βλάβη σε ένα άλλο προστατευτέο αντικείμενο υψηλής αξίας η οποία δεν μπορεί να αντισταθμιστεί.
3. Το κατάλληλο εργαλείο για αυτό είναι η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και η Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση και ο μηχανισμός αξιολόγησής τους και ελέγχου των έργων. Οι ΜΠΕ/ΕΟΑ εδράζονται σε αναλυτικά, πραγματικά δεδομένα που συλλέγονται συστηματικά επιτοπίως και η αξιολόγησή τους μπορεί να οδηγήσει στην αποδοχή υπό όρους ή στην απόρριψη του αιτήματος. Εναλλακτικά, μπορεί να οδηγήσει στην μετατροπή του, διότι μπορεί π.χ. να μην είναι αποδεκτό να εγκατασταθεί ο προτεινόμενος αριθμός ανεμογεννητριών αλλά πιθανά να μπορεί να υλοποιηθεί ένα μικρότερο πλήθος ή με διαφορετικά χαρακτηριστικά ή σχεδιασμό. Αυτό, προφανώς δεν μπορεί να επιτευχθεί με τις εκτεταμένες a-priori ζώνες αποκλεισμού.
Οι ανωτέρω τρεις αρχές επιτρέπουν την εφαρμογή ενός βασικού κεφαλαίου στη διαδικασία εκτίμησης και θέσπισης προστασίας, που είναι αντικειμενικά αδύνατο να υπηρετηθεί από την τυφλή προσέγγιση των εκτεταμένων ζωνών αποκλεισμού: πρόκειται για τη στάθμιση ή άλλως την κατά περίπτωση αποτίμηση της σχέσης κόστους – οφέλους. Αυτή η στάθμιση πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα προσφερόμενα οφέλη από την αιολική ενέργεια. Για παράδειγμα, με βάση τα πιο επικαιροποιημένα στοιχεία για το ελληνικό ενεργειακό σύστημα της χώρας, παραθέτουμε τα εξής:
1. Το 2024 τα αιολικά πάρκα στην Ελλάδα αποσόβησαν περί τους 5,5 εκατ. tnCO 2 εξοικονομώντας προς όφελος της εθνικής οικονομίας, περί τα 400 εκατ. ευρώ. Αυτό αντιστοιχεί στις εκπομπές από 2,98 εκατ. επιβατηγά αυτοκίνητα.
2. Την ίδια χρονιά, τα αιολικά πάρκα αποσόβησαν εισαγωγές 2,7 bcm φυσικού αερίου ενισχύοντας της εθνική ανεξαρτησία για εξοικονομώντας πάνω από 1 δις ευρώ.
3. Τα αιολικά πάρκα προσφέρουν πλέον την πιο φθηνή ενέργεια στους καταναλωτές. Για παράδειγμα ένα νέο αιολικό πάρκο παράγει με κόστος στον καταναλωτή σχεδόν το μισό από ό,τι το φυσικό αέριο και το 1/3 από ό,τι από λιγνίτη. Κατά τη διάρκεια της πρόσφατης ενεργειακής κρίσης, χάρη στα αιολικά πάρκα της πατρίδας μας επιδοτήθηκαν οι καταναλωτές με 4 δις ευρώ.
4. Μέσα σε ένα χρόνο πρόσφεραν πάνω από 29 εκατ. ευρώ στις τοπικές κοινότητας (για την παραγωγή του 2023). Από αυτά 11,6 εκατ. ευρώ μείωσαν τους λογαριασμούς των καταναλωτών σε αυτές τις μικρές, και συχνά απομονωμένες κοινότητες, και τα υπόλοιπα διατέθηκαν στους δήμους για τοπικά έργα. Εκτός από τα οφέλη, η στάθμιση πρέπει να λαμβάνει υπόψη και τα αντισταθμιστικά μέτρα. Ενδεικτικά, τα αιολικά πάρκα υποχρεούνται από τη νομοθεσία (ν. 998/1979, άρ. 45, παρ. 8) και εκτελούν ή καλύπτουν το κόστος για αναδασώσεις (ή ισοδύναμα δασοτεχνικά έργα) σε επιφάνειες ίσες με τις επιφάνειες κατάληψης που υποδεικνύονται από την δασική υπηρεσία. Οι αναδασώσεις αυτές γίνονται επιπλέον των έργων αποκατάστασης, τα οποία εκτελούνται στη θέση του αιολικού πάρκου και των συνοδών έργων και συνιστούν επιφάνειες που αποδίδονται στην πρότερη φυσική τους κατάσταση. Βρίσκονται σε περιοχές που επιλέγονται από τη δασική υπηρεσία και που δεν σχετίζονται καθόλου με τη θέση του αιολικού πάρκου.
Η ανωτέρω συνολική προσέγγιση του ζητήματος – ασχέτως αν κάποιος συμφωνεί ολικώς ή μερικώς ή και καθόλου μαζί της – καλεί πρωτίστως για ψυχραιμία και διάλογο εντός δημοκρατικού πλαισίου. Η πόλωση που παρατηρείται συχνά στο δημόσιο διάλογο και οι υπερβολές προκαλούν σύγχυση στους καλοπροαίρετους, αποπροσανατολίζουν από τις πραγματικές προτεραιότητες, οδηγούν σε καθήλωση την πολιτική ηγεσία και συμβάλλουν στη διαιώνιση της πολιτικής αδράνειας και της θεσμικής ανεπάρκειας. Προτεραιότητα είναι το γενικό καλό που στην προκειμένη περίπτωση συνίσταται στη χρυσή ισορροπία ανανεώσιμης ενέργειας και βιοποικιλότητας.
Τέλος διευκρινίζουμε ότι από πάγια θέση, η ΕΛΕΤΑΕΝ δεν διατυπώνει γνώμη για συγκεκριμένα έργα για τα οποία δεν έχει αναλυτική ίδια γνώση. Επισυνάπτεται Τεχνική Έκθεση που αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της παρούσας.
»
H Τεχνική Έκθεση επισυνάπτεται και σε word και σε pdf για διευκόλυνσή σας.
Το Διοικητικό Συμβούλιο
29 Σεπτεμβρίου 2025 | Reporters United προς ΕΛΕΤΑΕΝ
κ. Τζαμάκου καλημέρα σας,
Ευχαριστούμε πολύ για τις αναλυτικές απαντήσεις και την τεχνική έκθεση, και τα δυο έγγραφα θα συμπεριληφθούν αυτούσια στα επισυναπτόμενα του άρθρου μας που θα δημοσιευθεί εντός της εβδομάδας. Σας αποστέλλω τον κατάλογο των έργων που εντοπίσαμε να κατασκευάζονται εντός ΠΑΔ ο οποίος εκ παραδρομής δεν είχε περιληφθεί στο αρχικό μας μήνυμα. Όταν οριστικοποιηθεί η σύνοψη των θέσεων της ΕΛΕΤΑΕΝ στο κειμενό μας θα σας την αποστείλουμε για να διασφαλιστεί ότι δεν υπάρχουν παρανοήσεις.
Επίσης, επιτρέψτε μας μια διευκρινιστική ερώτηση: η τοποθέτηση “Η ΕΛΕΤΑΕΝ δεν διατυπώνει γνώμη για συγκεκριμένα έργα για τα οποία δεν έχει αναλυτική ίδια γνώση” αφορά και τα έργα των Αιολικής Βερμίου και Αιολικής Μεσοκορφής, στο ΔΣ των οποίων ήταν μέλη οι κ.κ. Λαδακάκος και Παπασταματίου;
Ευχαριστούμε θερμά για τη συνεργασία,
Ευρυδίκη Μπερσή
[Ακολουθούσαν οι επισυναπτόμενοι πίνακες]
29 Σεπτεμβρίου 2025 | ΕΛΕΤΑΕΝ προς Reporters United
Αξιότιμη κα Μπερσή,
Η τοποθέτηση για την οποία με ρωτάτε, δεν διαφοροποιείται εάν στο ΔΣ κάποιας εταιρείας που αναπτύσσει κάποιο έργο συμμετείχε κάποτε κάποιο από τα μέλη των οργάνων διοίκησης της ΕΛΕΤΑΕΝ.
Με εκτίμηση,
Ηρώ Τζαμάκου
Operations Management & Accounting Officer
ΕΛΕΤΑΕΝ
30 Σεπτεμβρίου 2025 | Reporters United προς ΕΛΕΤΑΕΝ
Καλημέρα σας,
Εδώ οι παράγραφοι που αναφέρονται στις απαντήσεις της ΕΛΕΤΑΕΝ.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία,
Ευρυδίκη Μπερσή
«
Η ΕΛΕΤΑΕΝ (Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας), εκπροσωπεί τις επιχειρήσεις της αιολικής ενέργειας στην Ελλάδα. Απαντώντας στις ερωτήσεις του Reporters United, αμφισβήτησε την επιστημονική επάρκεια της μελέτης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Αντιτάχθηκε στην προστασία των ΠΑΔ, χαρακτηρίζοντας σφάλμα την «ταύτιση των εννοιών “αδιατάρακτη περιοχή” και “περιοχή άνευ δρόμων”». Άσκησε κριτική στη μελέτη ότι εξισώνει τις επιπτώσεις «που έχουν οι εθνικοί αυτοκινητόδρομοι με τους χωμάτινους δρόμους», καταλήγοντας ότι ήταν λάθος τα κριτήρια με τα οποία «η Κυβέρνηση επέλεξε να προωθήσει και να κηρύξει ορισμένες περιοχές της χώρας ως ΠΑΔ».
Η ΕΛΤΕΑΕΝ σημειώνει ότι ο κατάλογος των ΠΑΔ δεν είναι κατοχυρωμένος με νόμο. «Έννομα αποτελέσματα παράγονται -έστω και προσωρινά- αποκλειστικά στις περιπτώσεις των 9 ΠΑΔ που έχουν ήδη θεσπισθεί με Υπουργικές Αποφάσεις και όχι βεβαίως στις υπόλοιπες περιοχές που περιλαμβάνονται ή έχουν περιληφθεί κατά καιρούς στη μη θεσπισμένη λίστα του μελετητή» σημειώνει. «Οι περιοχές σε τέτοιες λίστες δεν αποτελούν ζώνη αποκλεισμού και δεν πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες».
Οι πλήρεις απαντήσεις της ΕΛΕΤΑΕΝ βρίσκονται εδώ. Η ΕΛΕΤΑΕΝ, εκτός των απαντήσεων της, μοιράστηκε μαζί μας και μια επτασέλιδη Τεχνική Έκθεση στην οποία εκτίθενται τα επιχειρήματά της εναντίον της μελέτης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Η Τεχνική Έκθεση είναι διαθέσιμη εδώ.
»
30 Σεπτεμβρίου 2025 | ΕΛΕΤΑΕΝ προς Reporters United
Αξιότιμη κα Μπερσή,
Εκ μέρους της ΕΛΕΤΑΕΝ σας ενημερώνουμε τα εξής:
Το απόσπασμα με τις θέσεις και απόψεις που αποδίδετε στην ΕΛΕΤΑΕΝ δημιουργεί εσφαλμένη εικόνα για αυτές τις θέσεις και απόψεις της, οι οποίες παρουσιαζόμενες αποσπασματικά και επιλεκτικά, καθιστούν την παρουσίασή τους ανακριβή. Για διευκόλυνσή σας αποστέλλουμε ακολούθως στο σημείο Α, την ορθή σύνοψη των θέσεων μας (σε ευθύ λόγο).
Α] Η ΕΛΕΤΑΕΝ (Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας), εκπροσωπεί τις επιχειρήσεις της αιολικής ενέργειας στην Ελλάδα. Απαντώντας στις ερωτήσεις του Reporters United απέστειλε ένα συνολικό κείμενο που μπορεί να βρεθεί ΕΔΩ και την ακόλουθη σύνοψή του:
«Οι αδιατάρακτες φυσικές περιοχές αποτελούν πολύτιμο κομμάτι της φυσικής κληρονομιάς μας και είναι αδιαμφισβήτητης σημασίας. Η αναγνώριση και οριοθέτηση των περιοχών προστασίας κάθε είδους, πρέπει (α) να βασίζεται σε διαφανή και επιστημονικά κριτήρια, (β) να λαμβάνει υπόψη πραγματικά και συγκεκριμένα δεδομένα και (γ) να γίνεται μέσω θεσμικών, μη αποσπασματικών διαδικασιών. Όμως, ο τρόπος που η Κυβέρνηση επέλεξε να κηρύξει 9 περιοχές της χώρας ως ΠΑΔ, δεν πληροί κανένα από αυτά τα κριτήρια. Συγκεκριμένα:
1] Τα κριτήρια είναι αμφισβητούμενα (π.χ. δεν γίνεται διάκριση των δρόμων ανά είδος τους και ταυτίζονται, λανθασμένα, οι έννοιες «αδιατάρακτη περιοχή» και «περιοχή άνευ δρόμων»).
2] Η μελέτη δεν λαμβάνει υπόψη αναλυτικά, επιτόπια δεδομένα γεγονός που οδήγησε σε σημαντικά σφάλματα (π.χ. προτάθηκαν ως ΠΑΔ ακόμα και λιγνιτωρυχεία) και ακολούθως στην αφαίρεση ενός μεγάλου αριθμού προτεινόμενων ΠΑΔ από τον μελετητή (βλ. περισσότερα στην συνημμένη Τεχνική Έκθεση ΕΔΩ).
3] Οι 9 περιοχές θεσπίστηκαν ως ΠΑΔ χωρίς την πλήρη θεσμική διαδικασία του νόμου. Αντιθέτως, η Κυβέρνηση ακολούθησε μια αποσπασματική, προσωρινή διαδικασία χωρίς διαβούλευση, χωρίς έκδοση ΠΔ και χωρίς εκτίμηση επιπτώσεων. Εκτός από αυτές τις 9 περιοχές, δεν έχει θεσπισθεί καμία άλλη περιοχή ως ΠΑΔ ώστε να παράγονται ανάλογα νομικά αποτελέσματα.
Τα ανωτέρω προβλήματα εμφανίζονται σε κάθε προσπάθεια ορισμού μεγάλων a-priori ζωνών αποκλεισμού μέσω οριζόντιων μελετών γενικού χαρακτήρα (π.χ. ΕΠΜ). Αντιθέτως, η ΕΛΕΤΑΕΝ έχει προτείνει:
- Επιστημονικά τεκμηριωμένη ζωνοποίηση των περιοχών Natura, με βάση πραγματικά δεδομένα και με συγκεκριμένες ζώνες αποκλεισμού μόνο όπου η σπουδαία αξία το επιβάλλει.
- Απόρριψη προτάσεων για ανανεώσιμες μόνο όταν αποδεικνύεται επιστημονικά, με πραγματικά και συγκεκριμένα δεδομένα, ότι θα προκαλέσουν μη αναστρέψιμη βλάβη σε ένα άλλο προστατευτέο αντικείμενο υψηλής αξίας η οποία δεν μπορεί να αντισταθμιστεί.
- Χρήση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και της Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης ως εργαλείο για τεκμηριωμένη απόφαση, που μπορεί να οδηγήσει είτε σε αποδοχή, είτε σε απόρριψη, είτε σε προσαρμογή ενός έργου.
Έτσι μόνο μπορεί να γίνεται και η στάθμιση των επιπτώσεων με τα οφέλη από την αιολική ενέργεια (π.χ. στο κόστος ενέργειας και την εθνική ανεξαρτησία). Η ΕΛΕΤΑΕΝ καλεί πρωτίστως για ψυχραιμία και διάλογο εντός δημοκρατικού πλαισίου ώστε να μην δημιουργείται αποπροσανατολισμός της κοινής γνώμης, και να προωθείται η χρυσή ισορροπία ανανεώσιμης ενέργειας και βιοποικιλότητας».
Β] Επειδή δεν είναι ορθό να μας αποδώστε ανακριβώς θέσεις και απόψεις, εάν για οποιοδήποτε λόγο αδυνατείτε να δημοσιεύσετε την ανωτέρω (υπό Α) ορθή σύνοψη, μπορείτε να δημοσιεύσετε απλά το εξής:
Η ΕΛΕΤΑΕΝ (Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας), εκπροσωπεί τις επιχειρήσεις της αιολικής ενέργειας στην Ελλάδα. Απαντώντας στις ερωτήσεις του Reporters United απέστειλε ένα συνολικό κείμενο που μπορεί να βρεθεί ΕΔΩ και μια Τεχνική Έκθεση που μπορεί να βρεθεί ΕΔΩ. Στην συνολική απάντησή της, η ΕΛΕΤΑΕΝ εξηγεί τη θέση της για τις αδιατάρακτες περιοχές, τις ζώνες αποκλεισμού και ειδικά τις ΠΑΔ και τη θέσπισή τους και παρουσιάζει τη συνολική πρότασή της για το θέμα.
Με εκτίμηση,
Ηρώ Τζαμάκου
Operations Management & Accounting Officer
ΕΛΕΤΑΕΝ
