Το άρθρο δημοσιεύτηκε πρώτα στο Politicus.

Με αυτά τα λόγια φέρεται να έκλεισε στο προχθεσινό (9.3.22) υπουργικό συμβούλιο ο πρωθυπουργός σοβαρή ενδοκυβερνητική κόντρα που εκδηλώθηκε, ζητώντας από τον υπουργό Δικαιοσύνης Κώστα Τσιάρα να μην επιμείνει στο νομοσχέδιο του υπουργείου για την προστασία των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος (whistleblowers).

Σύμφωνα με τη σχετική εισήγηση, το νομοσχέδιο καταρτίστηκε κατ’ επιταγήν οδηγίας της Ε.Ε. με στόχο την εναρμόνιση του εθνικού δικαίου προς το ενωσιακό. Αποβλέπει στην ενθάρρυνση μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος να αποκαλύπτουν μέσω επίσημων διαύλων παραβατικές συμπεριφορές, καθώς και στη δημιουργία ενός αποτελεσματικού πλέγματος προστασίας αυτών των μαρτύρων.

Με το άκουσμα της πρότασης εξεγέρθηκαν οι υπουργοί Μάκης Βορίδης, Άδωνις Γεωργιάδης και Θάνος Πλεύρης, δηλαδή η τριανδρία η προερχόμενη από το ΛΑ.Ο.Σ., αν και σύμφωνα με άλλες πληροφορίες συμπαρατάχθηκε μαζί τους και ο Βασίλης Κικίλιας. Στην τελική φάση της συζήτησης, εναντίον της κατάθεσης του νομοσχεδίου τοποθετήθηκε ενεργά και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Παναγιώτης Πικραμένος. Το σκεπτικό της διαμαρτυρίας τους δεν ήταν ουδέτερο, αφορούσε ρητά την υπόθεση Novartis και τους προστατευόμενους μάρτυρες που παρουσίασε η δικαιοσύνη, τους οποίους συχνά στο παρελθόν έχουν αποκαλέσει «κουκουλοφόρους». Διατυπώθηκε μάλιστα στο υπουργικό συμβούλιο η εκτίμηση ότι χάρη στις ρυθμίσεις του νομοσχεδίου θα επεκτεινόταν η προστασία που έχει δοθεί στους συγκεκριμένους μάρτυρες.

Ο υπουργός Δικαιοσύνης επέμεινε ότι πρόκειται για υποχρεωτική εφαρμογή του ενωσιακού δικαίου, προσπάθησε ωστόσο να αποστασιοποιηθεί αναφέροντας ότι δεν πρόκειται για δική του επιλογή, αλλά ότι «πιέζεται από τη Διεθνή Διαφάνεια». Ομολόγησε δηλαδή εμμέσως ότι η ελληνική κυβέρνηση χρειάζεται να δεχτεί πιέσεις τρίτων προκειμένου να εφαρμόσει το ευρωπαϊκό δίκαιο.

Είναι γεγονός ότι το ελληνικό τμήμα της διεθνούς ΜΚΟ «Διεθνής Διαφάνεια» έχει από τον Σεπτέμβριο του 2020 καταθέσει εμπεριστατωμένες προτάσεις για την ποιοτική ενσωμάτωση της οδηγίας για την προστασία των whistleblowers. Στην πορεία, όταν διαπίστωσε ότι οι εργασίες της αρμόδιας νομοπαρασκευαστικής επιτροπής πελαγοδρομούσαν, πήρε την πρωτοβουλία μαζί με το παρατηρητήριο VouliWatch και το Reporters United να συστήσουν την πρωτοβουλία #Μιλήστε, με τη συμμετοχή 19 οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, μεταξύ των οποίων η Διεθνής Αμνηστία, η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών – ΕΕΛ/ΛΑΚ. Η πρωτοβουλία είχε στείλει επιστολές στον πρωθυπουργό και στον υπουργό Δικαιοσύνης ζητώντας την επιτάχυνση των διαδικασιών ενσωμάτωσης της οδηγίας, στις οποίες δεν δόθηκε απάντηση.

Επίσης, οι ενδιαφερόμενες οργανώσεις  ζήτησαν επανειλημμένα να τους δοθεί η ευκαιρία να εκφράσουν στη νομοπαρασκευαστική επιτροπή τις θέσεις τους για την ενσωμάτωση της οδηγίας στο ελληνικό δίκαιο, αλλά οι σχετικές προτάσεις απορρίφθηκαν.

Γίνεται λοιπόν φανερό ότι το υπουργείο Δικαιοσύνης φρόντισε με επιμέλεια να ενσωματώσει με τον πλέον ανώδυνο τρόπο την ευρωπαϊκή οδηγία, αλλά το γεγονός  αυτό ουδόλως εμπόδισε τουλάχιστον πέντε μέλη της κυβέρνησης να εναντιωθούν ακόμα και στην απολύτως ελεγχόμενη εκδοχή της.

Μπορεί λοιπόν να κέρδισαν μια φτηνή μάχη στο υπουργικό συμβούλιο, ουσιαστικά όμως προέβησαν σε μια συνταρακτική ομολογία:  Ότι η άποψή τους περί μαρτύρων δημόσιου συμφέροντος έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την ευρωπαϊκή νομοθεσία.

«Κώστα, άσ’ το αυτό το θέμα να το συζητήσουμε άλλη φορά».