Οδηγός GIJN | Κάνοντας ρεπορτάζ για τη σεξουαλική κακοποίηση: Συμβουλές και εργαλεία

Στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς παρατηρείται μεγάλο πρόβλημα συγκάλυψης των περιστατικών σεξουαλικής κακοποίησης των γυναικών, στο οποίο συντείνει και η σιωπή των ΜΜΕ. Αλλά και όταν υπάρχουν σχετικά δημοσιεύματα, συχνά το αποτέλεσμα αναπαράγει στρεβλωτικές ερμηνείες του φαινομένου, υποεκτιμημένους αριθμούς και διαδεδομένα στερεότυπα. Tο Reporters United δημοσιεύει στα ελληνικά τον οδηγό που έφτιαξε το GIJN (Παγκόσμιο Δίκτυο Ερευνητικής Δημοσιογραφίας) με σκοπό την ενημέρωση και εκπαίδευση των δημοσιογράφων γύρω από ένα θέμα ταμπού.

26 Νοεμβρίου 2021
Οδηγός GIJN | Κάνοντας ρεπορτάζ για τη σεξουαλική κακοποίηση: Συμβουλές και εργαλεία
Shamia Casiano / Pexels
26 Νοεμβρίου 2021
Απόδοση στα ελληνικά: Μύριαμ Πατρού

Το ζήτημα της σεξουαλικής βίας παραμένει ένα ευαίσθητο θέμα, αν όχι ταμπού, στα περισσότερα μέρη του κόσμου, ενώ συχνά δεν καταγράφεται. Η ερευνητική δημοσιογραφία έχει ξεκινήσει να ψάχνει βαθύτερα το ζήτημα της σεξουαλικής βίας, αλλά αυτού του είδους οι έρευνες είναι ακόμα συγκριτικά λίγες σε σχέση με τον εκτιμώμενο αριθμό περιστατικών παγκοσμίως.

Ο οδηγός αυτός (εδώ η πρωτότυπη μορφή του στα αγγλικά) φτιάχτηκε από το GIJN, το Παγκόσμιο Δίκτυο Ερευνητικής Δημοσιογραφίας, μέλος του οποίου, μοναδικό προς το παρόν στην Ελλάδα, είναι το Reporters United. Το GIJN αποτελεί το μεγαλύτερο δίκτυο στον κόσμο για την προαγωγή της ερευνητικής δημοσιογραφίας.

Ο οδηγός βασίζεται σε συμβουλές και τεχνικές που αντλήθηκαν από το διαδικτυακό σεμινάριο του GIJN «Κάνοντας ρεπορτάζ για τη σεξουαλική κακοποίηση» τον Νοέμβρη του 2020, ενώ συνέβαλε και η αναζήτηση εκ μέρους του GIJN Resource Center για σχετικές μελέτες, χρήσιμους οργανισμούς και οδηγούς. Στο  σεμινάριο αυτό συμμετείχαν ως ομιλητές η Lénaïg Bredoux, συντάκτρια σε θέματα φύλου στο Mediapart, η Sophia Huang, ανεξάρτητη δημοσιογράφος στην Κίνα, η Ashwaq Masoodi, ανεξάρτητη δημοσιογράφος στην Ινδία, και, στον ρόλο συντονίστριας, η Susanne Reber, executive παραγωγός podcast στο Scripps, μια αμερικανική εταιρεία μέσων μαζικής ενημέρωσης.

Σχετικά ρεπορτάζ

Εδώ παρατίθεται μια συλλογή πρόσφατων ρεπορτάζ σχετικά με τη σεξουαλική κακοποίηση ή βία.

We exposed aid worker sex abuse during the Ebola outbreak. Now what? | New Humanitarian & Thomson Reuters Foundation | 2021 | Αποκαλύψαμε σεξουαλική κακοποίηση εθελοντών κατά τη διάρκεια της έξαρσης του Έμπολα. Και τώρα;

Το New Humanitarian και το Thomson Reuters Foundation έχουν πάρει συνεντεύξεις από περισσότερες από 70 γυναίκες, οι οποίες κατέθεσαν ότι εθελοντές πρόσφεραν την εργασία τους σε  κάποιους από τους μεγαλύτερους οργανισμούς  με αντάλλαγμα το σεξ, κατά τη διάρκεια της έξαρσης του Έμπολα στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, μεταξύ 2018 και 2020.

The Only Ones Arrested After a Child’s Rape: The Women Who Helped Her | New York Times | 2021 | Οι μόνοι που συνελήφθησαν μετά τον βιασμό ενός παιδιού: Οι γυναίκες που τη βοήθησαν

Ρεπορτάζ των New York Times για την παρενόχληση ενός 13χρονου κοριτσιού στη Βενεζουέλα και τη σύλληψη της μητέρας του και μιας δασκάλας η οποία τη βοήθησε στη διακοπή της κύησής της. Η φυλάκιση των δύο γυναικών, ενώ ο βιαστής παρέμενε ακόμα ελεύθερος, ξεσήκωσε έντονο  διάλογο στη χώρα για τη νομιμοποίηση των αμβλώσεων.

The French Journalists Behind Trail-Blazing Investigations into Sexual Violence | GIJN / Mediapart | 2020 | Οι Γάλλοι δημοσιογράφοι πίσω από τις πρωτοπόρες έρευνες σεξουαλικής βίας

Η συντάκτρια του GIJN  από τη Γαλλία Marthe Rubio, συνομιλεί με τη Lénaïg Bredoux και τη Marine Turchi για τις μεθόδους και τα κίνητρα πίσω από τις έρευνες της γαλλικής ερευνητικής ιστοσελίδας Mediapart για τη σεξουαλική βία.

The Impact of #MeToo in France: An Interview with Lénaïg Bredoux | New York Review Of Books | 2019 | Η επίδραση του #MeToo στην Γαλλία: Συνέντευξη με τη Lénaïg Bredoux

Η Bredoux συζητάει με την Aida Alami για τη δουλειά της πάνω στην κάλυψη καταγγελιών ανάρμοστης σεξουαλικής συμπεριφοράς και στη διαδικασία υπεράσπισής της στο δικαστήριο, για το New York Review of Books.

Πηγή: GIJN & IRPI

Verified | IRPI | 2020 | Επαλήθευση

Αυτή η σειρά podcast 10 επεισοδίων ερευνητικού ρεπορτάζ από το Investigative Reporting Network Italy (IRPI) και την αμερικανική εταιρεία Stitcher αφηγείται την ιστορία ενός δράστη ο οποίος νάρκωνε και κακοποιούσε γυναίκες που βρίσκονταν σε διακοπές στην Ιταλία. Το RivistaStudio αξιολόγησε το podcast στο Lo Stupratore su Couchsurfing.

A #MeToo Awakening Stirs in Iran | New York Times | 2020 | Το #MeToo ξεσπά στο Ιράν

Κατηγορίες σε βάρος του Ιρανού καλλιτέχνη Aydin Aghdashloo για σειρά περιστατικών  ανάρμοστης σεξουαλικής συμπεριφοράς σε διάστημα 30 χρόνων.

Rodney Edwards: How One Brave Man Walked into our Newspaper Office to Uncover Shocking Abuse Cases | Journal | 2019 | Rodney Edwards: Πως ένας γενναίος άνδρας αποκάλυψε σοκαριστικές υποθέσεις κακοποίησης στα γραφεία της εφημερίδας μας

Ο Edwards γράφει για τον τρόπο με τον οποίο ο ίδιος μαζί με θύματα παιδικής κακοποίησης έφεραν στο φως αδικήματα, σε μια βραβευμένη έρευνα.

New York Times & New Yorker Series on Weinstein and Others | Pulitzer Prizes | 2018 | Σειρά ρεπορτάζ στους New York Times και το New Yorker για τον Γουαϊνστάιν και άλλους

Το βραβείο Πούλιτζερ Κοινωνικής Προσφοράς δόθηκε στους New York Times για το ρεπορτάζ των Jodi Kantor και Megan Twohey, και στο New Yorker, για το ρεπορτάζ του Ronan Farrow, για τη δημοσιογραφική έρευνα που αποκάλυψε μια σειρά ισχυρών και ευκατάστατων δραστών σεξουαλικής κακοποίησης.

‘She Said’ Recounts How Two Times Reporters Broke the Harvey Weinstein Story | New York Times | 2019 | Το ρεπορτάζ «Αυτό είπε εκείνη» περιγράφει πώς δύο ρεπόρτερ των New York Times αποκάλυψαν την ιστορία του Harvey Weinstein

Advice for Reporters Working with Survivors of Child Abuse | GIJC | 2019 | Συμβουλές για ρεπόρτερ που δουλεύουν με επιζώντες παιδικής κακοποίησης

Συμβουλές από δημοσιογράφους στο GIJC19 (Παγκόσμιο Συνέδριο για την Ερευνητική Δημοσιογραφία του 2019) για τον τρόπο με τον οποίο διεξάγεται μια έρευνα πάνω στο ευαίσθητο θέμα της κακοποίησης.

The Pathology of a Predator | Crikey | 2019 | Η Παθολογία ενός Θύτη

Σειρά της αυστραλιανής ιστοσελίδας Crickey, που αποτελείται από τέσσερα μέρη, ερευνά περιστατικά παιδοφιλίας στους κόλπους της Καθολικής Εκκλησίας μέσα από συνεντεύξεις με ιερείς, κληρικούς διαφόρων βαθμίδων και θύματα. Η Suzanne Smith γράφει το The Altar Boys, μια ιστορία κληρικής παιδοφιλίας που δημοσιεύτηκε το 2020.

Investigative Journalists Propel #MeToo Reporting at China’s Universities | GIJN | 2018 | Δημοσιογράφοι ξεκινούν ερευνητικό ρεπορτάζ για το #MeToo στα κινεζικά πανεπιστήμια

Τρεις υποθέσεις #MeToo από κορυφαία κινεζικά πανεπιστήμια βρέθηκαν  στα πρωτοσέλιδα στην Κίνα, από τους Ying Chan, Siran Liang και Lizzy Huang του GIJN.

How #MeToo China Inspired a User-Generated Model of Investigative Journalism | GIJN | 2018 | Πως το #MeToo στην Κίνα ενέπνευσε το μοντέλο περιεχομένου χρηστών στην ερευνητική δημοσιογραφία

Το δεύτερο μέρος μιας σειράς για το κύμα ερευνητικού ρεπορτάζ που ξέσπασε με αφορμή το κίνημα #MeToo στην Κίνα, από τον Ying Chan για το GIJN.

Belatedly, The Indianapolis Star Gets Its Due for Gymnastics Investigation | New York Times | 2018 | Με καθυστέρηση, το Indianapolis Star κερδίζει αναγνώριση για την έρευνα στην ενόργανη γυμναστική

Αυτή η ιστορία ξετυλίγει την διετή έρευνα που οδήγησε στη σύλληψη του πρώην αθλίατρου της εθνικής ομάδας ενόργανης γυμναστικής των ΗΠΑ, ο οποίος κατηγορήθηκε για την κακοποίηση περισσότερων από 100 κοριτσιών, μεταξύ αυτών και Ολυμπιονικών.

What Happens When #MeToo Goes to Court | Mint | 2018 | Τι συμβαίνει όταν το #MeToo πηγαίνει στο δικαστήριο

Η Ashwaq Masoodi γράφει για τις πολυετείς προσπάθειες για απόδοση  δικαιοσύνης σε θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης στην Ινδία.

Politiken’s investigation of abuse of child actors in Danish film industry | Politiken | 2018 | Η έρευνα του Politiken για την κακοποίηση παιδιών από τον χώρο της υποκριτικής στη βιομηχανία κινηματογράφου της Δανίας

Covering Sexual Assault: Reporting on rape and sexual assault challenges journalists to build trust with sources and avoid injecting bias into the story | Nieman Reports | 2017 | Ρεπορτάζ για την σεξουαλική κακοποίηση: Η πρόκληση για τους δημοσιογράφους να χτίσουν σχέσεις εμπιστοσύνης με τις πηγές και να αποφύγουν στερεότυπα στις ιστορίες τους όταν καλύπτουν θέματα βιασμού και σεξουαλικής κακοποίησης

Στο Nieman Reports, ο Michael Blanding γράφει για τη σημασία της κάλυψης θεμάτων που αφορούν σεξουαλική παρενόχληση, και πώς να το κάνεις σωστά.

No #MeToo in China? Female Journalists Face Sexual Harassment, but Remain Silent | HKFP | 2017 | Δεν υπάρχει #MeToo στην Κίνα; Οι θηλυκότητες στη δημοσιογραφία αντιμετωπίζουν σεξουαλική παρενόχληση, αλλά παραμένουν σιωπηλές

Αφιέρωμα στη δημοσιογράφο Sophia Huang Xueqin και στα προβλήματα σεξουαλικής παρενόχλησης και κακοποίησης στην Κίνα.

Rolling Stone’s Investigation: ‘A Failure that was Avoidable’ | Rolling Stone | 2015 | Έρευνα από το Rolling Stones: “Μια αποτυχία που θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί”

Η έρευνα από το Τμήμα Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου Κολούμπια για μια ιστορία βιασμού μέσα στις πανεπιστημιακές εγκαταστάσεις, η οποία αποσύρθηκε λόγω αστοχιών στο ρεπορτάζ, στο μοντάζ, στην αρχισυνταξία και στη διασταύρωση των πληροφοριών.

Bangladesh: Protests Erupt Over Rape Case | Human Rights Watch | 2020 | Μπανγκλαντές: Διαδηλώσεις ενόψει περιστατικών βιασμού

Σύμφωνα με την οργάνωση Human Rights Watch, οι δράστες στο Μπαγκλαντές σπάνια έρχονται αντιμέτωποι με τη δικαιοσύνη, με ποσοστό φυλακίσεων για βιασμό κάτω από 1%. Οι γυναίκες συχνά δηλώνουν στα ΜΜΕ ότι δεν νιώθουν άνετα να καταγγείλουν κάποιο περιστατικό στην αστυνομία.

Sexual Violence: Uganda Police Should Support Victims, Not Blame Them | Human Rights Watch | 2020 | Σεξουαλική βία: Η αστυνομία της Ουγκάντα θα έπρεπε να υποστηρίζει τα θύματα αντί να τα κατηγορεί

Finding the Courage to Cover Sexual Violence | CPJ | 2014 | Βρίσκοντας το θάρρος να καλύψεις την σεξουαλική βία

Ο Frank Smyth από το CPJ (Επιτροπή Προστασίας Δημοσιογράφων) αξιολογεί τις στρατηγικές και τις επιπτώσεις γύρω από την κάλυψη περιστατικών σεξουαλικής κακοποίησης.

Investigating Rape: An Examination of How the Police and Prosecutors Approach Rape Allegations | The Bureau of Investigative Journalism | 2014 | Κάνοντας ρεπορτάζ για τον βιασμό: Μια ματιά στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται οι κατηγορίες για βιασμό από την αστυνομία και τους εισαγγελείς

Η έρευνα από το Bureau of Investigative Journalism του Λονδίνου περιλαμβάνει σχετικές έρευνες και αναφορές από ανεξάρτητες ομάδες.

Catholic Church Abuses | Pulitzer Prizes | 2003 | Κακοποίηση από την Καθολική Εκκλησία

Η Boston Globe κέρδισε το βραβείο Πούλιτζερ για την περιεκτική κάλυψη της σεξουαλικής κακοποίησης από ιερείς της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας (δραματοποιήθηκε με την ταινία “Spotlight”). Το Dart Center πήρε συνέντευξη από την ομάδα του “Spotlight” το 2016, για να συζητήσουν τον τρόπο με τον οποίο πραγματοποίησαν την έρευνα. Περιλαμβάνει επίσης Οκτώ Μαθήματα για το Ερευνητικό Ρεπορτάζ του “Spotlight”, από τον David E. Kaplan του GIJN.

Χρήσιμοι οργανισμοί και οδηγοί

Εικόνα: Ra Dragon / Unsplash

Το Dart Center for Journalism & Trauma: Reporting on Sexual Violence, περιέχει πολλές πηγές για τη δημοσιογραφική κάλυψη της σεξουαλικής βίας, περιλαμβάνοντας συμβουλές για άμεσο ρεπορτάζ (και στα αραβικά), και τρόπους να διατηρείς τα όρια με πηγές και συναδέλφους.

Tο Fundación Gabo μετάφρασε στα ισπανικά τη λίστα με τις συμβουλές του Dart Center πάνω στην κάλυψη περιστατικών βιασμού.

Το IJnet Español μετάφρασε στα ισπανικά τις συμβουλές του Dart για δημοσιογράφους για  την κάλυψη περιστατικών σεξουαλικής κακοποίησης.

Το Independent Press Standards Organisation (IPSO) από το Ηνωμένο Βασίλειο εξηγεί τους νόμους και δίνει οδηγίες σε δημοσιογράφους που ερευνούν αδικήματα σεξουαλικής φύσης.

Το Angles, ένας οργανισμός από το Ηνωμένο Βασίλειο με σκοπό την ενημέρωση και κατανόηση της σεξουαλικής και ενδοοικογενειακής κακοποίησης και βίας, προσφέρει πληροφοριακό υλικό, στατιστικά, οδηγίες για ρεπορτάζ και χρήσιμες επαφές για δημοσιογράφους.

African Commission on Human and Peoples’ Rights. Δημιούργημα της Αφρικανικής Ένωσης, αυτή η επιτροπή που ασχολείται με την αντιμετώπιση θεμάτων που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα, διαθέτει ένα τμήμα για τη σεξουαλική βία. Εδώ είναι ο οδηγός της επιτροπής για την καταπολέμηση της σεξουαλικής βίας και τις συνέπειές της στην Αφρική.

Το Αφρικανικό Κέντρο Μελετών Ασφαλείας δημοσίευσε υλικό για την ήπειρο, περιλαμβάνοντας στοιχεία όπως αυτή η σύνοψη των πολιτικών της Νότιας Αφρικής για τη σεξουαλική βία.

Το Safe Spaces επιδιώκει να γίνει κόμβος στη Νότια Αφρική για την επιμόρφωση σε πληροφοριακό υλικό, καλές πρακτικές και εκδηλώσεις σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που αφορούν την ασφάλεια της κοινότητας καθώς και την αποτροπή βίας και εγκλημάτων, ανάμεσά τους και της σεξουαλικής βίας.

Το OCHA ReliefWeb δημιούργησε αυτό το Εγχειρίδιο για δημοσιογράφους, ρεπορτάζ πάνω στη βία σε βάρος γυναικών και κοριτσιών.

Το Sexual Violence Research Initiative (SVRI) είναι ένα παγκόσμιο δίκτυο που ερευνά κάθε τι που αφορά τη βία σε βάρος γυναικών και παιδιών.

Το National Sexual Violence Resource Center (NSVRC) είναι αμερικανική μη κυβερνητική οργάνωση η οποία συνεργάζεται με τα ΜΜΕ για να προωθήσει το ενημερωτικό ρεπορτάζ πάνω στη σεξουαλική βία.

Το Rape, Abuse & Incest National Network (RAINN) είναι ο μεγαλύτερος αμερικανικός οργανισμός που αντιτίθεται στη σεξουαλική βία. Δημιούργησε αυτές τις Συμβουλές για συνεντεύξεις με επιζώντες προς δημοσιογράφους και ένα γλωσσάριο που ερμηνεύει σχετικούς όρους και συνήθεις φράσεις.

Η Έρευνα και δίωξη της σεξουαλικής βίας, από το Κέντρο ανθρωπίνων δικαιωμάτων του νομικού τμήματος του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, στο Μπέρκλεϋ, παραθέτει τις δυσκολίες που προκύπτουν κατά το ρεπορτάζ που αφορά τη σεξουαλική βία.

Ρεπορτάζ για τον βιασμό και τη σεξουαλική βία: Ένα εγχειρίδιο για τα ΜΜΕ και τη βελτίωση της δημοσιογραφικής κάλυψης, από το Chicago Taskforce πάνω στη βία ενάντια σε κορίτσια και νεαρές Γυναίκες, που περιλαμβάνει παραδείγματα καλού και κακού ρεπορτάζ για τη σεξουαλική βία, μαζί με συμβουλές και σημειώσεις για την κατανόηση των στατιστικών.

Αυτά τα εγχειρίδια δημιουργήθηκαν για τοπικούς αμερικανούς δημοσιογράφους, αλλά και τα δύο παρέχουν έναν καλό οδηγό με χρήσιμες ερωτήσεις που μπορείς να υποβάλεις και διαδικασίες που θα ακολουθήσεις: Ρεπορτάζ για τη σεξουαλική κακοποίηση: Ένας οδηγός για δημοσιογράφους, από το Michigan Coalition για την εξάλειψη της ενδοοικογενειακής και σεξουαλικής βίας και  Ρεπορτάζ για τη σεξουαλική βία: Ένας οδηγός για δημοσιογράφους από το Minnesota Coalition ενάντια στη σεξουαλική κακοποίηση.

Συμβουλές για ρεπορτάζ

Ψάξε τους νόμους και τα στατιστικά

Κάνε έρευνα πάνω στις τοπικές συνθήκες και κατανόησε το πολιτισμικό τους υπόβαθρο.

  • Σύλλεξε στατιστικά για την περιοχή σου, βρες δεδομένα για την κατάσταση ως προς τη σεξουαλική βία.
  • Έχε υπόψη ότι τα στατιστικά υποδεικνύουν ότι η πλειοψηφία των θυμάτων δεν καταγγέλλει τα περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης στις αρχές.
  • Τι ποσοστό καταγγέλθηκε στην αστυνομία; Τι ποσοστό δεν αναφέρθηκε;
  • Πόσες από τις υποθέσεις διώχθηκαν ποινικά; Τι ποσοστό κατέληξε σε φυλάκιση ή  αθώωση;
  • Κατανόησε τους σχετικούς νόμους, κανονισμούς και ορισμούς κοινής ορολογίας.
  • Βρες ειδικούς, ομάδες ή οργανισμούς που θα βοηθήσουν να γίνει η ιστορία σου πιο ακριβής και θα προσδώσουν διαφορετικές προοπτικές στο θέμα.

Βρες ιστορίες

Σε ένα σεμινάριο του GIJC19 (του Παγκόσμιου Συνεδρίου Ερευνητικής Δημοσιογραφίας το 2019) για την Έρευνα πάνω στη σεξουαλική παρενόχληση, ο Pascale Mueller από το BuzzFeed News της Γερμανίας επισήμανε τρόπους για να βρεις ιστορίες:

  • Μάζεψε πληροφορίες από ανώνυμες πηγές (μέσω Signal ή SecureDrop)
  • Μάζεψε πληροφορίες από ερευνητές/συνδικαλιστές
  • Μάζεψε μαρτυρίες από επιζώντες ή μάρτυρες
  • Γίνε μέλος σε ομάδες στα social media και κάνε ερωτήσεις
  • Καθιέρωσε έναν δημόσιο, εύκολα προσβάσιμο και ασφαλή τρόπο για όποιον ενδιαφέρεται να επικοινωνήσει μαζί σου.
  • Απευθύνσου στην κοινότητα την οποία θέλεις να καλύψεις.

Χτίσε εμπιστοσύνη

Να είσαι σαφής με τους επιζώντες για τη διαδικασία που ακολουθείς και να εξηγείς κάθε βήμα της δουλειάς σου.

  • Εξήγησέ τους ότι θα είναι χρονοβόρο και δύσκολο, και ότι είναι μέρος της δουλειάς σου να διασταυρώνεις τις πληροφορίες.
  • Αναγνώρισε το ρίσκο που πήραν για να μοιραστούν την ιστορία τους.
  • Εξήγησέ τους τον λόγο που χρειάζεται χρόνος, τον τρόπο που δουλεύεις και τον τρόπο που συλλέγεις δεδομένα.
  • Κατανόησε ότι πρόκειται για μια διαρκώς συναινετική διαδικασία, περισσότερο μια σχέση, παρά συναλλαγή.
  • Οι επιζώντες μπορεί να έχουν χάσει το κουράγιο τους, γι’ αυτό επίτρεψέ τους να αποφασίσουν πώς επιθυμούν να γίνεται η επικοινωνία, σε ποιο μέρος θα συναντηθείτε, πότε και για πόσο θα διαρκέσει η συζήτησή σας.
  • Ο Marine Turchi επισημαίνει ότι υπάρχει «η ώρα να ακούσεις και η ώρα να διασταυρώσεις όσα άκουσες».

Σύλλεξε τα δεδομένα

Δεν είναι απλώς μια διαδικασία τού τύπου «ποιος είπε τι». Πολλές φορές υπάρχουν απτές αποδείξεις που μπορείς να συλλέξεις. Άρα, κάθε φορά που κάποιος σου λέει ότι δεν υπάρχει κανένα αποδεικτικό στοιχείο, ψάξε κάποιο σύνολο αποδεικτικών στοιχείων:

  • Έγγραφα του επιζώντα, γραπτά μηνύματα, email, αναρτήσεις και δραστηριότητα στα social media, ημερολόγιο, γράμματα, φωτογραφίες που δείχνουν αν γνωρίζονται μεταξύ τους κάποια άτομα.
  • Αρχεία από την οικογένεια, φίλους, συνεργάτες του θύματος και του κατηγορούμενου.
  • Άλλα θύματα ή μάρτυρες. Η άμεση μαρτυρία μετράει.  
  • Τα θύματα ίσως έχουν διαγράψει μηνύματα που έχουν ανταλλάξει με τον δράστη, αλλά συχνά τα έχουν αναφέρει σε άλλα άτομα.
  • Οικονομικά ή νομικά αρχεία, όπως ποινικά αρχεία, καταθέσεις, αγωγές. Αυτά μπορεί να αποκαλύψουν ποιος άλλος μπορεί να εμπλέκεται ή ποιος άλλος γνωρίζει.
  • Διασταύρωσε ημερομηνίες και τοποθεσίες, ώστε να καταρτίσεις ένα χρονοδιάγραμμα.

Αναγνώρισε μοτίβα

Η σεξουαλική κακοποίηση αφορά το αίσθημα δύναμης και κυριαρχίας.

  • Οι ιστορίες γίνονται πιο δυνατές όταν αφορούν πολλά θύματα, επειδή δημιουργούν ένα μοτίβο.
  • Πολλοί μάρτυρες μπορεί να είχαν συνομιλήσει με τον δράστη, και μπορούν να κρίνουν εάν το άτομο αυτό χρησιμοποίησε σεξιστικές εκφράσεις ή συμπεριφορές, δημιουργώντας μοτίβα επαναλαμβανόμενης συμπεριφοράς.
  • Κατανόησε τις κοινωνικές ανισότητες που σχετίζονται με το φύλο, την κοινωνική τάξη, τις ιεραρχίες.
  • Επικοινώνησε με ινστιτούτα που κατηγορούνται για συνενοχή, αλλά μην αποκαλύψεις τίποτα από όσα ξέρεις ή μην δώσεις κάποιο στοιχείο το οποίο μπορεί να προδώσει την ταυτότητα των πηγών σου.

Χρησιμοποίησε ακριβή ορολογία

Επίλεξε προσεκτικά τις λέξεις και τις εκφράσεις που χρησιμοποιείς. Η ορολογία μετράει. Ο βιασμός είναι μορφή βίας και όχι «σεξ».

  • Επίτρεψε στους επιζώντες να επιλέξουν οι ίδιοι τις λέξεις που ταιριάζουν στη δική τους περίπτωση (π.χ. «επιζών», «θύμα»).
  • Απόφυγε ερωτήσεις όπως «γιατί», οι οποίες μπορεί να υπονοούν μερίδιο ευθύνης εκ μέρους των επιζώντων.
  • Αμφισβήτησε τις θεσμικές αστοχίες, όχι το θύμα. Ρώτησε «Τι σε εμποδίζει να πας στην αστυνομία;» όχι «Γιατί δεν πήγες στην αστυνομία;».

Αναγνώρισε την ευθύνη σου

Το ρεπορτάζ πάνω σε ιστορίες σεξουαλικής κακοποίησης απαιτεί έναν συνδυασμό συμπόνιας, ενσυναίσθησης, ευαισθησίας, σεβασμού και ψυχολογικής επίγνωσης. Κάνουμε ρεπορτάζ σε περιστατικά όπου ένα προσωπικό ζήτημα μετατρέπεται σε αφορμή δημόσιας ανησυχίας.

  •  Να σέβεσαι τους επιζώντες και το δικαίωμά τους να αρνηθούν και να κάνουν τις δικές τους επιλογές.
  • Διατήρησε διαρκώς την ισορροπία μεταξύ ενσυναίσθησης και γεγονότων.
  • Μετά τη δημοσίευση της ιστορίας, κράτα επαφή με τον επιζώντα.
  • Κατά τη διάρκεια της δημοσίευσης, οι επιζώντες πιθανώς να βρουν παρηγοριά μαζί με άλλους επιζώντες ή ομάδες.

Αφήστε μια απάντηση