Editing: Νικόλας Λεοντόπουλος

Ευθεία σύγκριση της αποτελεσματικότητας των εμβολίων της Pfizer και της AstraZeneca επιχείρησε να πραγματοποιήσει η Θεραπευτική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, σε ανακοίνωσή της προς το ευρύ κοινό σχετικά με μελέτη που διενήργησε, στην οποία ελέγχθηκαν τα εξουδετερωτικά αντισώματα που παράγονται μετά τη χορήγηση των εμβολίων.

Η ανακοίνωση προς τον ελληνικό τύπο, την οποία υπογράφουν ο καθηγητής Αιματολογίας Ευάγγελος Τέρπος, ο καθηγητής Βιολογίας Ιωάννης Τρουμπάκος και ο πρύτανης του ΕΚΠΑ Θάνος Δημόπουλος, έγινε στις 17 Μαΐου (η επίσημη ανακοίνωση εδώ).

Ο τίτλος της δεν αφήνει καμία αμφιβολία ως προς τους επιδιωκόμενους στόχους: «Αποτελέσματα Ελληνικής μελέτης του ΕΚΠΑ για την ανάπτυξη εξουδετερωτικών αντισωμάτων έναντι του ιού SARS-COV-2 μετά από εμβολιασμό με τα εμβόλια της Pfizer ή της AstraZeneca».

Το θέμα είναι κρίσιμο και επίκαιρο, καθώς αφορά εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες μας που έχουν κάνει ένα από τα δύο εμβόλια ή σκέφτονται ποιο εμβόλιο θα κάνουν.

Οι ερευνητές μελέτησαν τα εξουδετερωτικά αντισώματα που παρήχθησαν σε δύο ομάδες εμβολιασθέντων από την ηλικιακή ομάδα 60-64 ετών: 78 είχαν εμβολιαστεί με Pfizer και 73 με AstraZeneca.

Το πρόβλημα με την ανακοίνωση του ΕΚΠΑ

Από μια προσεκτική ανάγνωση των πορισμάτων της μελέτης, που δημοσιεύτηκε εκτεταμένα στον ελληνικό τύπο (π.χ. εδώ κι εδώ), προκύπτει μια περίεργη διαπίστωση: Η τελική σύγκριση μεταξύ των αποτελεσμάτων των δύο εμβολίων πραγματοποιήθηκε την 50ή ημέρα από τη λήψη της πρώτης δόσης, με αποτέλεσμα όλοι όσοι είχαν εμβολιαστεί με Pfizer να έχουν προ πολλού κάνει και τη δεύτερη δόση, ενώ όσοι είχαν εμβολιαστεί με AstraZeneca είχαν κάνει μόνο την πρώτη.

Είναι επομένως εύκολο να μαντέψει κανείς ποιο από τα δύο εμβόλια βρέθηκε να υπερέχει στη συγκεκριμένη σύγκριση. «Μην τηλεφωνείτε άλλο, έχουμε νικητή», όπως θα έλεγε η Έλενα Ακρίτα, αναπαράγοντας την ατάκα που ακουγόταν σε τηλεπαιχνίδια παλαιότερων δεκαετιών.

Η επίσημη ανακοίνωση είναι σαφής και ως προς το τελικό συμπέρασμα της μελέτης:

«Την ημέρα 50, που η ομάδα του εμβολίου της Pfizer είχε λάβει ήδη και τη δεύτερη δόση του εμβολίου και είχε περάσει διάστημα 4 εβδομάδων, η διαφορά ήταν ακόμη μεγαλύτερη. Συνολικά, το 98% των εμβολιασθέντων με το εμβόλιο της Pfizer ανέπτυξαν εξουδετερωτικά αντισώματα (σχεδόν όλοι σε επίπεδα άνω του 75%), έναντι του 75% αυτών που έλαβαν το εμβόλιο της AstraZeneca. Στην ομάδα του AstraZeneca μόνο το 11% είχε τίτλους εξουδετερωτικών αντισωμάτων άνω του 75%, 50 ημέρες μετά την πρώτη δόση του εμβολίου. Ωστόσο, όπως φαίνεται από τα αποτελέσματα, παρατηρήθηκε αύξηση του αριθμού των ατόμων με θετικούς τίτλους αντισωμάτων και με το εμβόλιο της AstraZeneca, μεταξύ 3 και 7 εβδομάδων μετά την πρώτη δόση του εμβολίου».

Η τελική σύγκριση μεταξύ των δύο εμβολίων γίνεται με σαφήνεια. Τα έντονα στοιχεία στο απόσπασμα της ανακοίνωσης, τα οποία υποδηλώνουν έμφαση, προέρχονται από την ερευνητική ομάδα. Το γεγονός ότι στο χρονικό σημείο των 50 ημερών οι εμβολιασθέντες με το Pfizer έχουν δεχθεί και τις δύο δόσεις, ενώ με το AstraZeneca μόνο μία, σχεδόν αποσιωπάται.

Το Reporters United απευθύνθηκε στους υπευθύνους της μελέτης και τους έθεσε μερικά ερωτήματα, που αφορούσαν α. Το μικρό μέγεθος του δείγματος (78+73 άτομα), β. Την ανιση τελική σύγκριση των δύο εμβολίων, εφόσον στις 50 μέρες από το ένα είχαν χορηγηθεί δύο δόσεις ενώ από το δεύτερο μόνο μία. γ. Την απουσία πρόβλεψης για μελλοντική έστω άρση αυτής της ανισότητας με τη σύγκριση των δύο εμβολίων μετά και τη χορήγηση της δεύτερης δόσης του AstraZeneca. δ. Το γεγονός ότι η ιστοσελίδα της έρευνας στον έγκυρο επιστημονικό ιστότοπο clinicaltrials.gov δεν έχει ενημερωθεί με το συγκεκριμένο πόρισμα, προτού η επιστημονική ομάδα προβεί στη δημόσια ανακοίνωση.

Αρχικά, ο επικεφαλής της έρευνας κ. Ευάγγελος Τέρπος, έδωσε τη γενική απάντηση ότι «τα αποτελέσματα, που έγιναν δεκτά για δημοσίευση στο American Journal of Hematology την προηγούμενη εβδομάδα, έχoυν σαν κύριο στόχο να θέσουν το θέμα της γρηγορότερης χορήγησης της δεύτερης δόσης του εμβολίου της Astra και όχι να συγκρίνουν τις δύο δόσεις ενός εμβολίου με τη μια δόση του άλλου – όπως αναφέρει και το paper στον τίτλο του “Comparison of Neutralizing antibody responses against SARS-CoV-2 in healthy volunteers who received the BNT162b2 mRNA or the AZD1222 vaccine: Should the second AZD1222 vaccine dose be given earlier?” (Σύγκριση εξουδετερωτικών αντισωμάτων σε υγιείς εθελοντές που έλαβαν το εμβόλιο Pfizer ή το AstraZeneca: Θα έπρεπε η δεύτερη δόση του AstraZeneca να χορηγείται νωρίτερα;»)

Το «paper» στο οποίο αναφέρεται ο καθηγητής είναι απλώς μια επιστολή («correspondence») που εστάλη προς το περιοδικό American Journal of Hematology και έγινε δεκτή προς δημοσίευση.

Διγλωσσία

Όμως, στην ανακοίνωση του ΕΚΠΑ τόσο ο τίτλος όσο και σημαντικό μέρος του κειμένου αναφέρονται στη σύγκριση των δύο εμβολίων. Αντιθέτως, στην επιστολή που δημοσιεύθηκε στο αμερικανικό περιοδικό, τόσο ο τίτλος όσο και η έμφαση δίνονται πράγματι στην επίσπευση της δεύτερης δόσης του Astra Zeneca.

Η έλλειψη αυτή γίνεται ακόμη πιο εμφανής εάν συγκριθούν το κείμενο της ελληνικής δημοσίευσης με το αγγλικό κείμενο: Στο πρώτο αναφέρεται ότι «την ημέρα 50, η ομάδα του εμβολίου της Pfizer είχε λάβει ήδη και τη δεύτερη δόση του εμβολίου», χωρίς να γίνεται ευθέως η αντίστοιχη επισήμανση ότι στο ίδιο διάστημα η ομάδα του εμβολίου της AstraZeneca είχε κάνει μόνο την πρώτη δόση.

Στο αγγλικό κείμενο, αντιθέτως, η αναφορά είναι ξεκάθαρη: «In this point we have to stress that the Pfizer group had received the second vaccine dose four weeks before (on D22), while the AZ group had received only the first vaccination dose (on D1)». [Σ’ αυτό το σημείο, οφείλουμε να τονίσουμε ότι στην ομάδα του Pfizer είχε χορηγηθεί η δεύτερη δόση του εμβολίου τέσσερις εβδομάδες νωρίτερα (την ημέρα 22), ενώ στην ομάδα του AstraZeneca είχε χορηγηθεί μόνο η πρώτη δόση (την ημέρα 1)]. (Τα έντονα στοιχεία δικά μας.)

Το ερώτημα που τίθεται είναι γιατί η ερευνητική ομάδα επέλεξε να προχωρήσει σε ανακοίνωση προς το ευρύ κοινό της Ελλάδας ορισμένων αρχικών συμπερασμάτων της έρευνας (η οποία είναι κυλιόμενη και αναμένεται να διαρκέσει 18 μήνες, και επομένως να ολοκληρωθεί τον Σεπτέμβριο του 2022), προτού εξαγάγει τα στοιχεία μετά τη χορήγηση και των δύο δόσεων, ώστε τα αποτελέσματα των δύο εμβολίων να είναι συγκρίσιμα.

Αλλά ακόμα και αν υποτεθεί ότι υπήρχε κάποιος λόγος βιασύνης (ενδεχομένως κάποιος αγώνας δρόμου με άλλες ερευνητικές ομάδες στο εξωτερικό για το ποιος θα προβεί πρώτος σε σχετική δημοσίευση, όπως προέκυψε από το ρεπορτάζ), το αναμενόμενο θα ήταν να διατυπωθεί ρητά αυτή η έλλειψη (όπως στην επιστολή), αλλά και να προσδιοριστεί με ακρίβεια ο χρόνος ανακοίνωσης νέου επί ίσοις όροις αποτελέσματος.

Έγκριτος επιδημιολόγος στον οποίο απευθύνθηκε το Reporters United δεν ήταν σε θέση να εξηγήσει την επιλογή αυτή της ερευνητικής ομάδας, την οποία έκρινε ως εξαιρετικά ουσιώδη, ενώ διατύπωσε επίσης αμφιβολίες για το μέγεθος του δείγματος που ελέγχθηκε, το οποίο θεώρησε πολύ μικρό, συγκρινόμενο με τα συνήθη στάνταρντ τέτοιων ερευνών. Σχολίασε, επίσης, ότι «το κρίσιμο στοιχείο για τη σύγκριση των δύο εμβολίων (ιδίως στην επικοινωνία με το ευρύ κοινό) δεν είναι τόσο το επίπεδο αντισωμάτων αλλά η προστασία από σοβαρή νόσο και θάνατο, τα οποία είναι περίπου ίδια για τα δύο εμβόλια, όπως έχουν δείξει μεγάλες και καλά σχεδιασμένες μελέτες».

Ας σημειωθεί επίσης ότι η αναφορά στην ανάγκη επίσπευσης της δεύτερης δόσης του AstraZeneca, που αποτελεί την κατακλείδα της ανακοίνωσης («…Τα αποτελέσματα με τα εμβόλια των AstraZeneca δηλώνουν ότι η επιλογή πολλών χωρών να προτείνουν τη χορήγηση της δεύτερης δόσης του εμβολίου σε διάστημα λιγότερο των 12 εβδομάδων μετά την πρώτη δόση είναι σωστή, ώστε να μειωθεί το διάστημα μέχρι την επίτευξη της μέγιστης παραγωγής εξουδετερωτικών αντισωμάτων…») και το κυρίως θέμα της επιστολής προς το αμερικανικό περιοδικό, διατυπώνεται χωρίς αξιόλογη επιχειρηματολογία και σε καμία περίπτωση δεν συνδέεται με τα κλινικά ευρήματα της έρευνας.

Ο τίτλος κάνει τη διαφορά

Τα πράγματα χειροτερεύουν λόγω του τρόπου με τον οποίο διάφορα ΜΜΕ επέλεξαν να αναπαραγάγουν το περιεχόμενο της μελέτης. Το κείμενο είναι παντού πανομοιότυπο, αλλά οι τίτλοι διαφέρουν καταλυτικά. Ενώ το Αθηναϊκό Πρακτορείο, που αποτελεί τη βασική πηγή των υπολοίπων ΜΜΕ, προβάλλει το θέμα με τίτλο ουδέτερο («Μελέτη ΕΚΠΑ για την ανάπτυξη εξουδετερωτικών αντισωμάτων έναντι του SARS-CoV-2 μετά από εμβολιασμό με Pfizer ή AstraZeneca»), πολλά μέσα σπεύδουν να προσδώσουν στη σύγκριση τη διάσταση ενός ντέρμπι, «Pfizer VS AstraZeneca», ενώ άλλα, με ακόμα πιο επιθετικό τρόπο, δεν διστάζουν να πλειοδοτήσουν: «Εμβόλια Pfizer και AstraZeneca: Ποιο παράγει τα περισσότερα αντισώματα» ή «Υπεροχή αντισωμάτων του εμβολίου της Pfizer σε συγκρίση με αυτό της AstraZeneca» ή ακόμα «Pfizer VS AstraZeneca σημειώσατε 1;»!

Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι σχεδόν κανείς από τους υπευθύνους της πληθώρας των ΜΜΕ που δημοσίευσαν την είδηση δεν αντελήφθη το πρόβλημα της άνισης σύγκρισης. Πολύ περισσότερο, από κανέναν δεν τέθηκε εν αμφιβόλω η αξιοπιστία της μεθοδολογίας που επελέγη.

Ερωτήσεις και απαντήσεις

Στις συγκεκριμένες ερωτήσεις που υπέβαλε το Reporters United (τις πλήρεις ερωτήσεις και απαντήσεις μπορείτε να τις διαβάσετε εδώ), ο κ. Τέρπος απάντησε συνοπτικά ως εξής:

• Ως προς το αν τα δύο δείγματα (78 άτομα για το εμβόλιο της Pfizer και 73 της AstraZeneca) είναι επαρκή για την εξαγωγή αξιόπιστων συμπερασμάτων:

Απάντηση: «…το δείγμα που χρησιμοποιήθηκε είναι κατάλληλο για να υποστηρίξει τα προκαταρκτικά αποτελέσματά μας. Ο πληθυσμός ήταν απολύτως όμοιος τόσο σε ηλικία […] όσο και σε φύλο. Η στατιστική επεξεργασία έγινε από τον Επίκουρο Καθηγητή Φαρμακευτικής με ειδικότητα στη Στατιστική κο Ευάγγελο Καραλή, ώστε να εξασφαλισθεί η μέγιστη αξιοπιστία της στατιστικής ανάλυσης».

• Στο κυριότερο ερώτημα που τίθεται, όσον αφορά το γεγονός ότι τα τελικά συμπεράσματα της μελέτης προκύπτουν από τη σύγκριση των αντισωμάτων που ανιχνεύθηκαν μετά τη δεύτερη δόση του εμβολίου της Pfizer. αλλά χωρίς να έχει γίνει η δεύτερη δόση του Astra Zeneca:

Απάντηση: «Ο σκοπός της μελέτης είναι να αξιολογηθεί η αντισωματική απάντηση σε διάφορα χρονικά σημεία με τα εμβόλια που έχουν λάβει έγκριση από την Ελληνική Πολιτεία. Έτσι μετράμε την παραγωγή αντισωμάτων την ημέρα 1 (πριν τον εμβολιασμό), την ημέρα 22 (πριν τον εμβολιασμό με τη δεύτερη δόση του εμβολίου της Pfizer) και την ημέρα 50 (4 εβδομάδες μετά τη δεύτερη δόση της Pfizer και ενώ οι εμβολιασθέντες με το εμβόλιο των Astra/Zeneca δεν έχουν λάβει τη δεύτερη δόση). Σε αυτές τις χρονικές στιγμές γίνεται η μέχρι τώρα αναφορά των αποτελεσμάτων…»

• Όσον αφορά την επιλογή της επιστημονικής ομάδας να προχωρήσει σε ανακοίνωση προς τον ελληνικό τύπο χωρίς να έχει ανανεωθεί η σελίδα της μελέτης στο clinicaltrials.gov (Τελευταία ενημέρωση της ιστοσελίδας έγινε στις 11 Φεβρουαρίου):

Απάντηση: «Στην ιστοσελίδα του clinicaltrials.gov φιλοξενούνται οι μελέτες που έχουν λάβει έγκριση και βρίσκονται σε εξέλιξη. Τα αποτελέσματα των μελετών τίθενται στο site στη λήξη της μελέτης, κάτι που θα γίνει καθώς είναι υποχρεωτική η δημοσίευση στο site. Ωστόσο η δημοσίευση αυτή δεν έχει ιδιαίτερη αξία αν τα αποτελέσματα δεν έχουν δημοσιευθεί σε διεθνή περιοδικά με κρίση».

Ποιο είναι το καλό εμβόλιο

Επιπροσθέτως, ο κ. Τέρπος μάς παρέπεμψε σε συνέντευξή του στην εκπομπή του Νίκου Ευαγγελάτου «Live News» στο Mega, όπου όταν κλήθηκε να υποδείξει ποιο από τα δύο εμβόλια είναι πιο αποτελεσματικό, ο ίδιος ξεκαθάρισε ότι «το να συγκρίνεις τα αποτελέσματα ενός εμβολίου μετά την δεύτερη δόση με τα αποτελέσματα ενός άλλου μετά την πρώτη, είναι εντελώς άδικο».

Η εκπομπή Live News της 17ης Μαΐου επιβεβαίωσε τη συγκεκριμένη δήλωση του κ. καθηγητή, ταυτόχρονα όμως ήταν ένα καλό δείγμα των… παρενεργειών που θα μπορούσε να προκαλέσει η άκριτη αναπαραγωγή των συμπερασμάτων της μελέτης.

Το ρεπορτάζ που αφορούσε τη μελέτη του ΕΚΠΑ μεταδόθηκε αμέσως μετά τη συνέντευξη νεαρού από την Κρήτη που είχε υποστεί σπάνια θρόμβωση λίγες μέρες μετά το εμβολιασμό του με AstraZeneca, προκαλώντας εκ των πραγμάτων αρνητικούς συνειρμούς.

Σε μια στιγμή λοιπόν δυσμενώς φορτισμένη για το συγκεκριμένο εμβόλιο, ο Νίκος Ευαγγελάτος συνδέει εκ των πραγμάτων τα δύο θέματα αναφέροντας ότι ακολουθεί συζήτηση που αφορά μια σημαντική έρευνα Ελλήνων επιστημόνων «για τη σύγκριση του επίμαχου εμβολίου της AstraZeneca με το εμβόλιο της Pfizer. Η ερευνητική ομάδα του ΕΚΠΑ συγκρίνει τα δύο εμβόλια και βγάζει μερικά πάρα πολύ χρήσιμα συμπεράσματα». Εν συνεχεία ζητά από τους συνεργάτες του να παραθέσουν τα βασικά σημεία της μελέτης. (Προλογίζοντας την εκπομπή, ο Νίκος Ευαγγελάτος έχει εξαρχής ξεκαθαρίσει ότι «το θέμα των ημερών είναι: Ποιο είναι το καλό εμβόλιο»!)

Ακολουθούν δραματικά ηχητικά εφέ και υποβλητική μουσική που παραπέμπουν σε ταινία θρίλερ, πριν ξεκινήσει η εκφώνηση του ρεπορτάζ: «Το απόλυτο crash test μεταξύ Pfizer και AstraZeneca! Πότε αναπτύσσονται τα αντισώματα; Γιατί χρειάζεται η δεύτερη δόση; Και, τελικά, ποιο προσφέρει μεγαλύτερη ανοσία; Το πανεπιστήμιο Αθηνών έχει την απάντηση».

Και η απάντηση, που έρχεται αμέσως μετά, είναι: «Η νέα μελέτη του Καποδιστριακού έδειξε ότι το Pfizer υπερέχει της AstraZeneca σε αντισώματα όταν έχει χορηγηθεί και η δεύτερη δόση». (Όμως, όπως είδαμε και πιο πάνω, αυτό αφορά χρονικό σημείο στο οποίο δεν έχει αντιστοίχως χορηγηθεί η δεύτερη δόση του εμβολίου της Astra Zeneca.)

Εν συνεχεία παρατίθενται, εν είδει σκορ αγώνα μπάσκετ, τα ποσοστά αποτελεσματικότητας των δύο εμβολίων στη φάση των 22 και των 50 ημερών από τη χορήγηση της πρώτης δόσης.

Παρεμβάλλονται βιντεοσκοπημένες δηλώσεις του κ. Τέρπου, όπου όντως αναγνωρίζει ότι για το Pfizer στις 50 ημέρες έχει γίνει η δεύτερη δόση, ενώ για το AstraZeneca όχι:

«Χωρίς να έχουν λάβει τη δεύτερη δόση συνεχίζουμε να έχουμε αυξημένο αριθμό ατόμων με εξουδετερωτικά αντισώματα…», ενώ αμέσως μετά επιστρέφει στην κατακλείδα της μελέτης, χωρίς ούτε αυτή τη φορά να τη συνδέει με οποιαδηποτε κλινικά ευρήματά της: «Κάνοντας το εμβόλιο την 8η εβδομάδα, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα εκτοξευτεί το νούμερο των εξουδετερωτικών αντισωμάτων πιθανότατα στα ίδια επίπεδα με αυτό της Pfizer».

Τον λόγο ξαναπαίρνει ο Ευαγγελάτος για να βγάλει ζωντανά στον αέρα τον επικεφαλής της έρευνας, και πολύ σύντομα αποκαλύπτει το σημείο που αποτελεί μάλλον τον πυρήνα του θέματος: «Αυτή η σύγκριση είναι μια σύγκριση που έχει ένα νόημα. Έχουμε πολλά διαθέσιμα εμβόλια. Κι όσο περνάει ο καιρός θα έρχονται περισσότερα και από διαφορετικές εταιρείες. Όλοι θέλουμε να κάνουμε το καλύτερο, το πιο αποτελεσματικό, εμβόλιο, εκείνο με τις μικρότερες επιπτώσεις».

Νέα παράθεση των σκορ μεταξύ των δύο εμβολίων.

22 μέρες: 78%-56%

50 μέρες: 90%-75%

(«98%-75%», διορθώνει ο κ. Τέρπος, «για να είμαστε ακριβείς».)

Ο Νίκος Ευαγγελάτος διαβάζει τα νούμερα που παρατίθενται προσδίδοντας στη σύγκριση ακόμα μεγαλύτερη έμφαση: «22 ημέρες μετά τη χορήγηση της 1ης δόσης και των δύο εμβολίων, έχουμε για την Pfizer πολύ ψηλό ποσοστό ανοσίας, 78% και για την AstraZeneca μόλις 56». Κι έπειτα, περνώντας στο «σκορ» των 50 ημερών, ευλόγως ρωτάει ο παρουσιαστής πόσο θα είναι το αντίστοιχο νούμερο της Astra μετά τη δεύτερη δόση. Aλλά απάντηση, τουλάχιστον σ’ αυτό το στάδιο της έρευνας, δεν υπάρχει.

Ο κ. Ευαγγελάτος ωστόσο επιμένει. «Με βάση τα στοιχεία της έρευνας, τι θα με συμβουλεύατε; Να προτιμήσω το Pfizer;»

Σ’ αυτό το σημείο ο κ. Τέρπος απαντάει ρητά ότι «η σύγκριση αυτή που βλέπουν οι τηλεθεατές είναι τελείως άδικη, εφόσον για το ένα εμβόλιο έχουν γίνει οι δύο δόσεις, ενώ για το άλλο μόνο η πρώτη». Επιβεβαιώνεται έτσι η δήλωσή του στο Reporters United, αλλά συγχρόνως αποδομείται πλήρως το πνεύμα και το γράμμα των πορισμάτων της μελέτης που δημοσιεύθηκε στον ελληνικό τύπο. Εδώ ακριβώς είναι η ουσία, ότι η σύγκριση που επιχειρήθηκε, η οποία προκάλεσε αλυσίδα -εν πολλοίς παραπλανητικών- δημοσιευμάτων, είναι «τελείως άδικη».

Πρύτανης ΕΚΠΑ: «Υπερέχει η Pfizer»

Κι ενώ ο επικεφαλής της μελέτης του ΕΚΠΑ έβγαινε στο Mega, την ίδια μέρα (17.5) ένας από τους άλλους συγγραφείς της, ο πρύτανης του ΕΚΠΑ Θάνος Δημόπουλος μιλούσε στον ΣΚΑΙ και στην πρωινή εκπομπή «Σήμερα»: «Συγκρίναμε ομάδες υγιών εθελοντών μετά την πρώτη δόση στις 22 μέρες και στις 50 μέρες, και διαπιστώσαμε ότι υπερέχει η Pfizer όταν έχει χορηγηθεί και η δεύτερη δόση. Και επομένως θεωρούμε σωστό να γίνεται η δεύτερη δόση της AstraZeneca νωρίτερα». (Ο κ. πρύτανης αναφέρεται αρχικά σε χορήγηση της δεύτερης δόσης, χωρίς να εξηγεί ότι αυτό αφορά μόνο την Pfizer και όχι την AstraZeneca, υπονοώντας το μόνο εν συνεχεία. Αλλά ο τηλεθεατής δεν είναι πάντα σε θέση να αναζητεί κρυμμένα νοήματα και συνδυασμούς, οπότε είναι πιθανό να μείνει μονάχα με την αρχική εντύπωση.)

Pfizer VS AstraZeneca αλά βρετανικά

Καθώς αυτό το ρεπορτάζ ολοκληρωνόταν, μια είδηση της επικαιρότητας ήρθε συμπτωματικά να φωτίσει ακόμα καλύτερα το ζήτημα.

Σε ενημέρωση σχετικά με τρέχοντα θέματα εμβολιασμών, στις 24 Μαΐου, η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών κ. Μαρία Θεοδωρίδου, αναφέρθηκε σε πρόσφατη μελέτη από το Ηνωμένο Βασίλειο που διενεργήθηκε σε άτομα που είχαν εμβολιαστεί με AstraZeneca και Pfizer.

Η συγκεκριμένη μελέτη (του Public Ηealth England, δημόσιου ερευνητικού οργανισμού που υπάγεται στο βρετανικό υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας – ολόκληρο το πόρισμά της εδώ) αφορά την αποτελεσματικότητα των δύο εμβολίων έναντι των μεταλλάξεων που αυτή τη στιγμή κυκλοφορούν στην Αγγλία, την παλιά βρετανική μετάλλαξη του Κεντ, και την ινδική. Ωστόσο, αξίζει να κρατήσουμε δύο ουσιώδη σημεία:

• Πρώτον, ότι το δείγμα στο οποίο πραγματοποιήθηκε αριθμεί περισσότερα από 12.000 άτομα και

• Δεύτερον, ότι τα συμπεράσματά της προέκυψαν μόνο αφού είχαν χορηγηθεί στους συμμετέχοντες και οι δύο δόσεις και από τα δύο εμβόλια.