Η οργάνωση Homo Digitalis προχώρησε στην υποβολή δύο στρατηγικών καταγγελιών ενώπιον της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ). Οι καταγγελίες στρέφονται κατά της Ελληνικής Αστυνομίας (ΕΛ.ΑΣ.) και αφορούν τη διατήρηση από πλευρά της σε κεντρική βάση δεδομένων των δακτυλικών αποτυπωμάτων όλων των κατόχων ελληνικών διαβατηρίων.
Η Homo Digitalis είναι οργάνωση που ιδρύθηκε το 2018 με επίκεντρο της δράσης της την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ανθρώπων που χρησιμοποιούν το διαδίκτυο στην Ελλάδα. Η Homo Digitalis είναι πλήρες μέλος της European Digital Rights (EDRi) και συνεργάζεται με το Reporters United σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος (Πρόσβαση στη Δημόσια Πληροφορία, λογοδοσία αλγορίθμων, κ.α.). Το άρθρο αυτό βασίστηκε στο ποστ της Homo Digitalis εδώ.
Με τις δύο καταγγελίες της (Αριθ. Πρωτ. 3721/01-06-2020 & 3767/02-06-2020, αντίστοιχα) η Homo Digitalis εξετάζει:
A. Τη νομιμότητα της αποθήκευσης αποτυπωμάτων από την ΕΛ.ΑΣ. στην κεντρική βάση δεδομένων της και την άρνηση της διαγραφής των εν λόγω προσωπικών δεδομένων.
Η ΕΛ.ΑΣ. ισχυρίζεται ότι το Προεδρικό Διάταγμα 178/2014 επιτρέπει την αποθήκευση των αποτυπωμάτων όλων των κατόχων ελληνικού διαβατηρίου στην κεντρική βάση δεδομένων της. Ωστόσο, η Homo Digitalis υποστηρίζει ότι οι διατάξεις του Προεδρικού Διατάγματος:
- δεν αναφέρονται στην αποθήκευση των δακτυλικών αποτυπωμάτων σε κεντρική βάση δεδομένων,
- δεν είναι σύμφωνες με τη πρόσφατη αυστηρή νομοθεσία στον τομέα των προσωπικών δεδομένων, και
- δεν προβλέπουν τις απαραίτητες διασφαλίσεις, ώστε να αντισταθμίζονται οι κίνδυνοι για τα δικαιώματα των πολιτών – κατόχων ελληνικών διαβατηρίων.
Β. Την καθυστερημένη εκπλήρωση από την ΕΛ.ΑΣ. του Δικαιώματος Ενημέρωσης των υποκειμένων δεδομένων σχετικά με την επεξεργασία των δεδομένων τους και του τρόπου άσκησης των δικαιωμάτων τους.
Η ΕΛ.ΑΣ. όφειλε να έχει δημοσιεύσει στην ιστοσελίδα της από το τέλος Αυγούστου 2019 όλες τις αναγκαίες πληροφορίες που ορίζει ο ν.4624/2019 για να ενημερώνει ποια είναι τα δικαιώματα των υποκειμένων των δεδομένων και πως αυτά τα δικαιώματα μπορούν να ασκηθούν στη πράξη. Ωστόσο, η ΕΛ.ΑΣ. δημοσίευσε αυτές τις πληροφορίες μετά από 6 μήνες. Η Homo Digitalis ισχυρίζεται ότι η αυτή η έλλειψη πληροφοριών δημιούργησε σύγχυση στα υποκείμενα των δεδομένων για τους τρόπους με τους οποίους μπορούσαν να ασκήσουν τα δικαιώματά τους και καθυστέρησε σημαντικά την υποβολή αιτημάτων πρόσβασης από πλευράς τους ενώπιον της ΕΛ.ΑΣ.
Γ. Την εκπροσώπηση υποκειμένων δεδομένων ενώπιον της ΑΠΔΠΧ από οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών, όπως η HomoDigitalis.
Η ευρωπαϊκή νομοθεσία υποχρεώνει τα Κράτη Μέλη της ΕΕ να δίνουν τη δυνατότητα στα υποκείμενα των δεδομένων να εκπροσωπούνται από οργανώσεις, όπως η Homo Digitalis, όταν κρίνουν ότι η προστασία των προσωπικών δεδομένων τους παραβιάζεται από αστυνομικές αρχές. Ωστόσο, η ελληνική νομοθεσία δεν έχει συμπεριλάβει τη σχετική ρύθμιση. Η Homo Digitalis θεωρεί ότι έλλειψη αυτή αποτελεί σημαντική παραβίαση του ευρωπαϊκού δικαίου και λειτουργεί ανασταλτικά ως προς την προστασία των προσωπικών δεδομένων των υποκειμένων.
Οι δύο ανωτέρω καταγγελίες έχουν κατεπείγοντα χαρακτήρα εξαιτίας της κατηγορίας των δεδομένων που υφίστανται παράνομη επεξεργασία από την ΕΛ.ΑΣ. (βιομετρικά δεδομένα/αποτυπώματα), καθώς επίσης και τον μεγάλο αριθμό των υποκειμένων που αφορά η παράνομη επεξεργασία (σύνολο των κατόχων ελληνικών διαβατηρίων). Η Homo Digitalis αιτήθηκε στην ΑΠΔΠΧ να εξετάσει τις καταγγελίες ως άμεση προτεραιότητα.
Μπορείτε να δείτε σύντομες και εύληπτες πληροφορίες σε μορφή απεικόνισης αναφορικά με τις συγκεκριμένες καταγγελίες εδώ.
Μπορείτε να διαβάσετε τη λεπτομερή νομική ανάλυση της Homo Digitalis αναφορικά με τις συγκεκριμένες καταγγελίες εδώ.
Η δράση αυτή εκπονήθηκε εντελώς εθελοντικά από ομάδα επαγγελματιών και επιστημόνων, μέλη της Homo Digitalis, χωρίς καμία χρηματοδότηση από δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς. Εάν θες να στηρίξεις τις δράσεις μας μπορείς να το κάνεις εδώ.