Το ρεπορτάζ δημοσιεύτηκε και από την Εφημερίδα των Συντακτών εδώ.

Τα τρένα κυκλοφορούν στα τυφλά, χωρίς να υπάρχουν φανάρια σ’ ένα τμήμα της γραμμής Αθήνα-Θεσσαλονίκη που δεν πλημμύρισε από την κακοκαιρία Daniel, στο οποίο η σηματοδότηση θα μπορούσε εύκολα να αποκατασταθεί. Στο τμήμα αυτό περιλαμβάνεται η δεύτερη μεγαλύτερη σήραγγα της χώρας, η σήραγγα Όθρυος, μήκους 6 χιλιομέτρων. 

Ο πρόεδρος του ΟΣΕ λέει ψέματα στην Εξεταστική

Το πιο εξωφρενικό είναι ότι μιλώντας στην εξεταστική επιτροπή της Βουλής, την 1^η Φεβρουαρίου, ο πρόεδρος του ΟΣΕ, Παναγιώτης Τερεζάκης, δήλωσε ότι όλα λειτουργούν «κανονικότατα».

Στήριξε την ανεξάρτητη δημοσιογραφία του Reporters United εδώ!

Πριν από πέντε μήνες, ορμητικά νερά εισέβαλαν στα υπόγεια του σταθμού του Δομοκού αχρηστεύοντας τον ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό που ρύθμιζε τη σηματοδότηση και την τηλεδιοίκηση όχι μόνο στο πλημμυρισμένο τμήμα της γραμμής (Δομοκός-Λάρισα), αλλά και στο «στεγνό» τμήμα Λιανοκλάδι-Δομοκός. Χωρίς σηματοδότηση / τηλεδιοίκηση, η ασφάλεια της κυκλοφορίας επαφίεται και πάλι μόνο στον ανθρώπινο παράγοντα, με ό,τι κινδύνους αυτό συνεπάγεται. 

Τρεις διαφορετικοί σιδηροδρομικοί επιβεβαιώνουν ότι η σηματοδότηση και η τηλεδιοίκηση στο τμήμα Λιανοκλάδι – Δομοκός, μετά τις πλημμύρες, δεν λειτουργούν.

Κι όμως, καταθέτοντας στην εξεταστική επιτροπή της Βουλής για τα Τέμπη, ο κ. Τερεζάκης δήλωσε το αντίθετο: «Αυτή τη στιγμή – πλην του κομματιού από Δομοκό μέχρι Λάρισα που καταστράφηκε από την κακοκαιρία Daniel – από το Μενίδι μέχρι τη Θεσσαλονίκη και από τη Θεσσαλονίκη μέχρι τον Στρυμόνα και τον Προμαχώνα-, η τηλεδιοίκηση και η σηματοδότηση λειτουργούν κανονικά. Κανονικότατα». 

Προσέθεσε μάλιστα ότι τη λειτουργία των συστημάτων τη διαπίστωσε με τα μάτια του. «Την περασμένη εβδομάδα ήμουν πάνω στο τρένο σε πορεία, για να ελέγξω ο ίδιος. Λειτουργούσε κανονικά η σηματοδότηση και η τηλεδιοίκηση. Τι άλλο να πω. Δεν έχουν αποκατασταθεί στο κομμάτι από Δομοκό μέχρι Λάρισα, εκεί δεν λειτουργεί η σηματοδότηση και η τηλεδιοίκηση, έχουμε μονή γραμμή και η κυκλοφορία γίνεται βάσει γενικού κανονισμού κυκλοφορίας».

Τρεις διαφορετικοί σιδηροδρομικοί που σχετίζονται με το συγκεκριμένο κομμάτι της γραμμής διαψεύδουν στο Reporters United τους ισχυρισμούς του προέδρου του ΟΣΕ και επιβεβαιώνουν ότι η σηματοδότηση και η τηλεδιοίκηση στο τμήμα Λιανοκλάδι – Δομοκός, μετά τις πλημμύρες, δεν λειτουργούν. 

Με άλλα λόγια, έχουμε μία ακόμη περίπτωση κρατικού αξιωματούχου που λέει ψέματα στη Βουλή για τα προβλήματα του σιδηροδρόμου, όπως είχε κάνει λίγες μέρες πριν τα Τέμπη ο τότε υπουργός Μεταφορών Κώστας Καραμανλής. 

Ρωτήσαμε τον κ. Τερεζάκη για ποιο λόγο δήλωσε ότι τα συστήματα λειτουργούν, ενώ δεν λειτουργούν και η απάντηση ήταν ένα μείγμα από νέες ανακρίβειες και μισές αλήθειες. «Από τον σιδηροδρομικό σταθμό Λιανοκλαδίου μέχρι και την νότια είσοδο της σήραγγας της Όθρυος, οι συρμοί κινούνται με ενδείξεις σηματοδότησης από το Κέντρο Ελέγχου Κυκλοφορίας Λιανοκλαδίου» ανέφερε. Επέμεινε δηλαδή ότι τουλάχιστον τα φανάρια εξόδου του σταθμού του Λιανοκλαδίου λειτουργούν. Όμως οποιοσδήποτε σταθεί στην αποβάθρα του Λιανοκλαδίου εύκολα διαπιστώνει ότι αυτό δεν ισχύει. Ως προς τις ζημιές της πλημμύρας στο Δομοκό, ανέφερε ότι καταστράφηκε η τηλεδιοίκηση, ενώ στην πραγματικότητα έχει καταστραφεί και η σηματοδότηση, που αποτελεί την βάση όλων των υπόλοιπων συστημάτων ασφαλείας. Η πλήρης απάντηση του κ. Τερεζάκη εδώ.  

Και όμως υπάρχει εφικτή λύση

Η εσωτερική συζήτηση, όπως προκύπτει από επίσημα έγγραφα, είναι φυσικά εντελώς διαφορετική, και δεν αφορά το αν λειτουργούν ή όχι τα συστήματα αλλά το πώς θα μπορούσαν να λειτουργήσουν. 

Συντάκτης της επιστολής που έχουμε στα χέρια μας είναι ο ειδικός στα συστήματα σηματοδότησης Χρήστος Κατσιούλης, ο διπλωματούχος ηλεκτρολόγος μηχανικός της ΕΡΓΟΣΕ που επί σειρά ετών επεσήμαινε τις αδικαιολόγητες και ύποπτες καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση των σιδηροδρομικών έργων με σειρά εσωτερικών εγγράφων πριν την τραγωδία των Τεμπών. (Διαβάστε σχετικά το ρεπορτάζ του Reporters United «Το πραγματικό όνομα του Σταθμάρχη ήταν ΑΚΤΩΡ και ALSTOM», 3 Μαρτίου 2023.) Σύσσωμη η αντιπολίτευση έχει ζητήσει κατ’ επανάληψη να καταθέσει ο Χρήστος Κατσιούλης στην εξεταστική της Βουλής, αλλά η Νέα Δημοκρατία (της οποίας παρεμπιπτόντως ο Κατσιούλης είναι μέλος) αρνείται. 

Σήμερα ο κ. Κατσιούλης είναι επικεφαλής της σηματοδότησης της Σύμβασης 635, που περιλαμβάνει το εν λόγω τμήμα. Είναι επίσης μέλος της επιτροπής βλαβών, που συστήθηκε για να εκτιμήσει τις βλάβες από την κακοκαιρία Daniel. Αποδέκτης του email του είναι ο κ. Δημήτρης Τσοτσορός, διευθυντής έργων της ΕΡΓΟΣΕ. 

Ο Κατσιούλης ενημερώνει γραπτώς στις 16 Ιανουαρίου 2024 τον Τσοτσορό ότι τα φανάρια και η τηλεδιοίκηση στο τμήμα Λιανοκλάδι-Δομοκός μπορούν να επαναλειτουργήσουν σύντομα, αρκεί οι λειτουργίες των υπολογιστών του Δομοκού, που έχουν αχρηστευτεί, να μεταβιβαστούν στους υπολογιστές του Λιανοκλαδίου ή του Αγίου Στεφάνου Φθιώτιδας. 

Προσπαθώ κε Τσοτσορέ, πέντε μήνες μετά την κακοκαιρία Daniel, απεγνωσμένα και με κάθε τρόπο να σας αφυπνίσω προφορικά και γραπτά.

Χρήστος Κατσιούλης, ηλεκτρολόγος μηχανικός ΕΡΓΟΣΕ

Ο Τσοτσορός απαντά απορριπτικά, υποστηρίζοντας ότι ο Κατσιούλης δεν έχει δικαίωμα να του απευθύνεται. «Είναι προφανές ότι βρίσκεστε σε σύγχυση για τον ακριβή ρόλο, τις αρμοδιότητες και τις ευθύνες σας στην επιτροπή Διαπίστωσης Βλαβών, της οποίας έχετε ορισθεί μέλος». «Όλα όσα αναφέρετε αποτελούν εκ του νόμου περιεχόμενο πρωτοκόλλου και όχι ενός εγγράφου που αποστέλλετε μεμονωμένα, παρασιωπώντας την ιδιότητά σας ως μέλους συλλογικού οργάνου, όπως είναι η Επιτροπή».

Ο Κατσιούλης επανέρχεται με νέα επιστολή, την οποία δημοσιεύουμε. Τόσο η απορριπτική απάντηση Τσοτσορού όσο και η δεύτερη επιστολή Κατσιούλη έχουν λάβει αριθμό πρωτοκόλλου στην ΕΡΓΟΣΕ.

(Πέραν της επιστολής, εκπρόσωποι εταιρείας με υψηλή τεχνογνωσία στα θέματα σηματοδότησης φέρονται να επιβεβαιώνουν ότι η λύση Κατσιούλη είναι απολύτως εφικτή και προτίθενται να προχωρήσουν σε παρόμοια εισήγηση.) 

«Ακόμη και μετά τα τελευταία τραγικά γεγονότα, δεν έχετε διδαχθεί τίποτα»

Θέσαμε ερωτήματα στον Δημήτρη Τσοτσορό σχετικά με το θέμα χωρίς ως τώρα να λάβουμε απάντηση.

Πάντως η επιστολή Κατσιούλη αφήνει σαφείς αιχμές για ακαταλληλότητα του Τσοτσορού (πτυχίο: τοπογράφος) ως προϊσταμένου έργων που άπτονται της ειδικότητας του ηλεκτρολόγου / μηχανολόγου:

«Κε Τσοτσορέ, η κυκλοφορία των τρένων γίνεται σήμερα με όλα τα συστήματα ασφαλείας σηματοδότησης / τηλεδιοίκησης απενεργοποιημένα όχι μόνο στο τμήμα Δομοκός-Λάρισα, το οποίο επλήγη από την κακοκαιρία Daniel, αλλά και στο γειτονικό τμήμα Λιανοκλάδι-Δομοκός, δηλαδή σε ολόκληρο το τμήμα Λιανοκλάδι – Λάρισα μήκους 120 km γραμμής, συμπεριλαμβανομένης της 2^ης μεγαλύτερης σήραγγας της Ελλάδος (σήραγγα Όθρυος) μήκους 6 km με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ασφάλεια κυκλοφορίας των τρένων. Στα εν λόγω τμήματα είσαστε διευθύνουσα υπηρεσία από το 2018 (σύμβαση 635 και σύμβαση 717)» γράφει ο Κατσιούλης. 

«Προσπαθώ κε Τσοτσορέ, πέντε μήνες μετά την κακοκαιρία Daniel, απεγνωσμένα και με κάθε τρόπο να σας αφυπνίσω προφορικά και γραπτά, εξηγώντας σας ότι πρέπει να βρούμε άμεσα τρόπο να επαναλειτουργήσουν τα τμήματα που δεν έχουν πληγεί από την κακοκαιρία Daniel με σηματοδότηση / τηλεδιοίκηση το συντομότερο δυνατόν, όπως το τμήμα Λιανοκλάδι-Δομοκός (μη περιλαμβανομένου) ώστε να αποφύγουμε τυχόν ανθρώπινα λάθη και δυσάρεστα συμβάντα, μεγιστοποιώντας την ασφάλεια κυκλοφορίας τρένων στο τμήμα αυτό και εντός της σήραγγας της Όθρυος, μήκους 6 km». 

Ο Κατσιούλης κατηγορεί ευθέως τον προϊστάμενο έργων για αδυναμία κατανόησης του θέματος:

«Τέλος κε Τσοτσορέ, φαίνεται ότι ακόμη και μετά τα τελευταία τραγικά γεγονότα, δεν έχετε διδαχθεί τίποτα. Ως τοπογράφος που είστε, αδυνατείτε μάλλον να αντιληφθείτε την κρισιμότητα της λειτουργίας των συστημάτων ασφαλείας, όπως αυτά της σηματοδότησης / τηλεδιοίκησης στο σιδηροδρομικό δίκτυο. Ενώ με την εμπειρία μου σας προτείνω τρόπο για την σύντομη επαναλειτουργία της σηματοδότησης / τηλεδιοίκησης στο τμήμα Λιανοκλάδι – σήραγγα Όθρυος – Άγιο Στέφανο – Αγγείες, ώστε να ελαχιστοποιήσουμε τυχόν δυσάρεστα συμβάντα, με την εγκατάσταση του κεντρικού υπολογιστή του Δομοκού στον Άγιο Στέφανο ή στο Λιανοκλάδι, ή ακόμη και με την ενσωμάτωση μόνο του software του Δομοκού στο Λιανοκλάδι, εσείς μου απαντάτε υποτιμητικά και υβριστικά, ότι βρίσκομαι σε σύγχυση, ότι δεν γνωρίζω το έργο και ότι έχω άγνοια». 

«Αυτοί οι χαρακτηρισμοί φυσικά δεν με αγγίζουν, γιατί προέρχονται από άνθρωπο μη δυνάμενο να αντιληφθεί, λόγω ειδικότητας, το τεχνικό αντικείμενο του έργου, αλλά σκιαγραφούν το ποιόν του ανθρώπου που τους χρησιμοποιεί». 

«Κε Τσοτσορέ, στο παρελθόν δεν λάβατε ποτέ υπόψιν σας τα αναγραφόμενά μου, με τραγικά αποτελέσματα. Συνεχίζετε να κάνετε το ίδιο» καταλήγει ο Κατσιούλης. 

Πλήρης σηματοδότηση στη γραμμή Αθήνα – Θεσσαλονίκη το 2026 και αν

Μιλώντας στην εξεταστική, την 1^η Φεβρουαρίου, ο Παναγιώτης Τερεζάκης παραδέχθηκε ότι δεν έχει καν βρεθεί χρηματοδότηση για την αποκατάσταση του πλημμυρισμένου τμήματος Δομοκός-Λάρισα, όπου τα τρένα κινούνται αργά και σε μονή γραμμή. Από τη στιγμή που θα βρεθούν χρήματα και θα μπει ο εργολάβος, θα χρειαστούν τουλάχιστον 21 μήνες μέχρι την ολοκλήρωση των έργων. Κοινώς, το νωρίτερο δυνατό που μπορεί να αποκατασταθεί η κανονική κυκλοφορία στον άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη είναι το 2026. Αν ο Κατσιούλης δεν εισακουσθεί, όλο αυτό το διάστημα τα φανάρια θα είναι σβηστά και στο τμήμα, Λιανοκλάδι – Δομοκός, θέτοντας την κυκλοφορία σε κίνδυνο χωρίς λόγο.

Δυστυχώς, δεν θα είναι η πρώτη φορά. Το 2019, ενώ το έργο της σηματοδότησης / τηλεδιοίκησης και ETCS στο εν λόγω τμήμα είχε ολοκληρωθεί και εξοφληθεί από την ΕΡΓΟΣΕ, ο διευθυντής έργων (και πάλι ο κ.Τσοτσορός) επέτρεψε στους εργολάβους της σύμβασης 635 (ΤΕΡΝΑ, ΑΒΑΞ, ΑΚΤΩΡ) να κατεβάσουν τους διακόπτες με την πρόφαση ότι έλειπαν κάποια κλιματιστικά μηχανήματα από τα δωμάτια ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού. 

«Με αυτό τον τρόπο οι εταιρείες πίεζαν για συμπληρωματική σύμβαση για την 635» λέει πηγή που γνωρίζει από μέσα την υπόθεση. Επί τέσσερα χρόνια, ως το 2022, στο πιο σύγχρονο τμήμα του σιδηροδρομικού δικτύου, τα τρένα πήγαιναν στα τυφλά. Ίσως κάποιοι θεωρούν ότι δεν τρέχει και τίποτα αν αυτό επαναληφθεί. 

Διόρθωση (7/2): Σε προηγούμενη εκδοχή του ρεπορτάζ μας αναφέραμε ότι ο Δημήτρης Τσοτσορός, διευθυντής έργων στην ΕΡΓΟΣΕ, είναι ανιψιός του Ευστάθιου Τσοτσορού, μέλους του ΔΣ της εταιρείας Intrakat, κατασκευαστικής εταιρείας και εργολάβου της ΕΡΓΟΣΕ. Στην κατάθεσή του στην εξεταστική επιτροπή της βουλής το μεσημέρι της 7ης Φεβρουαρίου, ο Δημήτρης Τσοτσορός δήλωσε ότι δεν έχει καμία συγγενική σχέση με τον Ευστάθιο Τσοτσορό. Παράλληλα, η ΕφΣυν δέχθηκε τηλεφώνημα από τον Ευστάθιο Τσοτσορό με το ίδιο περιεχόμενο. Κατόπιν τούτων, διαγράψαμε το σχετικό απόσπασμα από το κείμενο. Οφείλουμε όμως να προσθέσουμε ότι πριν την δημοσίευση, κάναμε συνολικά τέσσερις απόπειρες επικοινωνίας για το θέμα με τον κ. Δημήτρη Τσοτσορό και τον ρωτήσαμε σχετικά. Πρώτα του αποστείλαμε μέιλ με δημοσιογραφικές ερωτήσεις (5/2, δείτε φωτογραφία στη συνέχεια), εν συνεχεία του τηλεφωνήσαμε (5/2) και μας διαβεβαίωσε ότι θα διαβάσει το μέιλ και θα μας απαντήσει. Στο επόμενο τηλεφώνημα (5/2) ο Δημήτρης Τσοτσορός δεν απάντησε ενώ στο τρίτο τηλεφώνημα, την επόμενη ημέρα (6/2), απέρριψε την κλήση μας μετά τον πρώτο χτύπο. Ζητούμε συγγνώμη για την παρανόηση.