Η αλληλογραφία του Reporters United με την ΕΡΤ στο πλαίσιο του ρεπορτάζ του Χριστόφορου Κάσδαγλη «“Στον καιρό της Λιλιπούπολης”: Πυρετική αναβίωση μιας ραδιοφωνικής επανάστασης».
Οι ερωτήσεις προς την ΕΡΤ
- Ο συγγραφέας αναφέρει ότι όταν ξεκίνησε την έρευνά του, από τα 300 με 320 επεισόδια της Λιλιπούπολης, στο αρχείο της ΕΡΤ σώζονταν μόλις 132. Από την έρευνά του εντόπισε σε ιδιωτικές συλλογές 73 επεισόδια, αντίγραφα των οποίων επέστρεψε οικειοθελώς στο αρχείο της ΕΡΤ. Επιβεβαιώνετε αυτούς τους αριθμούς;
- Από τη συγκεκριμένη έρευνα προκύπτει ότι λείπουν ακόμη από το αρχείο της ΕΡΤ περί τα 95-115 επεισόδια. Προκύπτει όμως επίσης η διαπίστωση ότι με κατάλληλη ερευνητική προσπάθεια υπάρχει η δυνατότητα ο αριθμός των επεισοδίων να συμπληρωθεί. Έχετε σχεδιάσει κάποιες πρωτοβουλίες προκειμένου να εντοπίσετε τα υπόλοιπα χαμένα επεισόδια;
- Ο ερευνητής κατέβαλε σημαντική προσπάθεια προκειμένου να προσδιορίσει τη σειρά και τη χρονολόγηση των επεισοδίων που σώζονται. Έχετε υπόψη σας αυτή τη χρονολόγηση; Σκοπεύετε να συνεχίσετε αυτή την προσπάθεια προκειμένου να υπάρξει μια αξιόπιστη ταξινόμηση του υλικού της εκπομπής;
- Έχετε σχεδιάσει δράσεις για την περαιτέρω συγκέντρωση του υλικού που αφορά την ιστορική αυτή εκπομπή, για την περαιτέρω ταξινόμηση και αξιοποίησή του και, κυρίως, για τη δυνατότητα του κοινού να αποκτήσει πρόσβαση σ’ αυτό, πχ μέσω της διαδικτυακής πύλης της ΕΡΤ;
- Έχετε διερευνήσει τη δυνατότητα εξεύρεσης πόρων από εγχώρια ή από κοινοτικά προγράμματα προκειμένου να χρηματοδοτήσετε τέτοιες ενέργειες;
- Έχετε σχεδιάσει άλλες ανάλογες δράσεις που αφορούν τη συμπλήρωση, ταξινόμηση και αξιοποίηση αρχειακού υλικού που αφορά τη ζωντανή ιστορία της δημόσιας ραδιοφωνίας και τηλεόρασης;
Η απάντηση της ΕΡΤ
Η ΕΡΤ είχε τα αντανακλαστικά να ανταποκριθεί άμεσα, μέσω του κατεξοχήν αρμόδιου, του Διευθυντή Αρχείου κ. Βασίλη Αλεξόπουλου:
«Το Σεπτέμβριο του 2021 ο ερευνητής και συγγραφέας Γ. Αλλαμανής πρότεινε στο Αρχείο της ΕΡΤ, στο πλαίσιο της έκδοσης του βιβλίου του «ΣΤΟΝ ΚΑΙΡΟ ΤΗΣ ΛΙΛΙΠΟΥΠΟΛΗΣ», συνεργασία για την ανεύρεση χαμένων επεισοδίων της ραδιοφωνικής εκπομπής «ΕΔΩ ΛΙΛΙΠΟΥΠΟΛΗ».
Στο Αρχείο της ΕΡΤ υπήρχαν 176 επεισόδια. Ο κ. Αλλαμανής έφερε το Αρχείο της ΕΡΤ σε επαφή με το Αρχείο του SERVICE RADIO της Σουηδίας καθώς είχε την πληροφορία ότι βρισκόταν στο συγκεκριμένο αρχείο 72 επεισόδια.
Άμεσα η Διεύθυνση Αρχείου της ΕΡΤ, σε συνεργασία με το Τμήμα Διεθνών Σχέσεων της ΕΡΤ, μέσω αλληλογραφίας, αναζήτησαν τα συγκεκριμένα επεισόδια.
Ως ήταν φυσικό, ο ιδιώτης ερευνητής δεν μπορούσε να ζητήσει το συγκεκριμένο υλικό λόγω κυριότητας πνευματικών δικαιωμάτων της ΕΡΤ.
Σε αλληλογραφία που ακολούθησε το SR, μας παρέπεμψε στη Swedish Royal Library, όπου τελικά βρέθηκαν 53 (19 υπήρχαν στο Αρχείο της ΕΡΤ), επεισόδια της σειράς και στο πλαίσιο ανταλλαγής αρχειακού υλικού που διέπει το καθεστώς διαχείρισης των Δημόσιων Αρχείων της Ευρώπης έγινε η προσφορά αντιγράφου των συγκεκριμένων εκπομπών στο Αρχείο της ΕΡΤ. Ως εκ τούτου, η ΕΡΤ στην παρούσα φάση έχει στην κυριότητά της 229 εκπομπές.
Ήταν σύνηθες φαινόμενο στο παρελθόν, η διάθεση περιεχομένου Ελληνικού ενδιαφέροντος – ειδικότερα ραδιοφωνικού, μέσω της Διεύθυνσης «η Φωνή της Ελλάδος»- σε χώρες όπου υπήρχε ελληνικό μεταναστευτικό ρεύμα.
Υπήρχε λοιπόν τάση σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο (Φωνή της Ελλάδος), ΗΠΑ (Ιδιωτικοί σταθμοί μεταναστών), Γερμανία (Φωνή της Ελλάδος στη DW) να μεταδίδουν ελληνικό πρόγραμμα. Ως εκ τούτου στους συγκεκριμένους σταθμούς είναι διαθέσιμο υλικό Ελληνικού ενδιαφέροντος που ίσως με την πάροδο των χρόνων να μην υπάρχει στην ΕΡΤ.
Ο εντοπισμός του αρχειακού υλικού ελληνικού ενδιαφέροντος είναι ένα ζήτημα που έχει απασχολήσει το Αρχείο της ΕΡΤ και εργαζόμαστε προς αυτή την κατεύθυνση.
Ήδη έχουμε αρχίσει, ως Διεύθυνση Αρχείου, και επεξεργαζόμαστε κατάλογο με τίτλους υλικού που βρίσκεται εκτός Ελλάδας και έχει μεγάλο ιστορικό ενδιαφέρον.
Η καταγραφή του καταλόγου είναι μια επίπονη ερευνητική εργασία, που έχει ως στόχο αφενός μεν να ενημερώσει το κοινό για το υλικό που βρίσκεται εκτός Ελλάδος, αφετέρου δε [να τεκμηριώσει] την ιστορική αξία του με σχετικές παραπομπές και βιβλιογραφία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το υλικό που βρίσκεται πλέον εκτός Ελλάδος υπόκειται σε πνευματικά δικαιώματα τρίτων, εκτός ίσως του υλικού που έχει σταλεί για εκπαιδευτικούς ή πολιτιστικούς σκοπούς, ως εκ τούτου χρειάζεται μια πολιτική διαχείρισης με κάθε οργανισμό ξεχωριστά».
