Στις 16 Μαΐου 2025 η εταιρεία οπλικών συστημάτων Intracom Defense, θυγατρική της κρατικής –και πλήρως ελεγχόμενης από την κυβέρνηση Νετανιάχου– οπλοβιομηχανίας Israel Aerospace Industries (IAI), ανακοίνωσε τη χρηματοδότηση του προγράμματος Sentinel από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας (EDF), κεντρικό βραχίονα της ΕΕ για χρηματοδότηση ευρωπαϊκών οπλικών συστημάτων.
Το Sentinel, κόστους 57 εκατ. ευρώ και διάρκειας τεσσάρων χρόνων, προβλέπει τη συμμετοχή 39 εταιρειών (από 14 κράτη μέλη και τη Νορβηγία) και αποσκοπεί στη σταδιακή απεξάρτηση στρατιωτικών εγκαταστάσεων και δραστηριοτήτων από τα ορυκτά καύσιμα μέσα από τη συνεργασία με ένοπλες δυνάμεις «υπό πραγματικές επιχειρησιακές συνθήκες» και «δοκιμές σε διάφορα περιβάλλοντα μάχης», κατά την ίδια την Intracom Defense.
Πέραν της Intracom Defense (η οποία ανήκε στον όμιλο επιχειρήσεων του Σωκράτη Κόκκαλη ώς τον Μάιο του 2023, όταν εξαγοράστηκε από την κρατική Israel Aerospace Industries), σημαντικό ελληνικό ενδιαφέρον προκαλεί εν προκειμένω το δεδομένο ότι στο Sentinel συμμετέχει και η Motor Oil, συμφερόντων της οικογένειας Βαρδινογιάννη.
Σύμφωνα με τον ελληνικό Τύπο (όπως το businessdaily.gr), η συμμετοχή της Motor Oil στο πρόγραμμα σηματοδοτεί την είσοδο του ομίλου στον τομέα της άμυνας μέσω δύο εταιρειών: της μητρικής και της MORE (Motor Oil Renewable Energy), η οποία δραστηριοποιείται στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Στηρίξτε την ανεξάρτητη δημοσιογραφία του Reporters United εδώ.
Το ζήτημα που εγείρεται σε αυτό το σημείο έγκειται στο ότι η Motor Oil αναπτύσσει, από κοινού με άλλες ευρωπαϊκές πολυεθνικές, συνεργασία με μία εταιρεία (Intracom Defense) που ελέγχεται πλήρως από την κρατική οπλοβιομηχανία του Ισραήλ (Israel Aerospace Industries), η οποία με τη σειρά της ελέγχεται πλήρως από την κυβέρνηση Νετανιάχου.
Οπλικά συστήματα της Israel Aerospace Industries έχουν χρησιμοποιηθεί σε πολεμικές επιχειρήσεις στη Γάζα.
Ο «κομβικός ρόλος» της Israel Aerospace Industries στον πόλεμο στη Γάζα
Τον Νοέμβριο του 2023 ο διευθύνων σύμβουλος της IAI Μποάζ Λεβί (Boaz Levy) δήλωσε ότι η σειρά μη επανδρωμένων αεροσκαφών (ντρόουν) Heron «έπαιξε κομβικό ρόλο στον πόλεμο των Σιδηρών Σπαθιών» (Swords of Iron War) που κήρυξε η ισραηλινή κυβέρνηση μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς την 7η Οκτωβρίου 2023, «παρέχοντας πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο, συμβάλλοντας σε στοχευμένες δράσεις και βοηθώντας στην εξουδετέρωση απειλών. Η ΙΑΙ συνεχίζει να είναι πλήρως αφοσιωμένη στις IDF [Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις]».
Τα ντρόουν της σειράς Heron (Heron-1, αλλιώς «Shoval», και Heron TP, αλλιώς «Eitan») είναι τα μεγαλύτερα μη επανδρωμένα αεροσκάφη της Ισραηλινής Πολεμικής Αεροπορίας (IAF), τα οποία χειρίζονται δύο μονάδες του IDF.
Σύμφωνα με την ΙΑΙ (πηγές εδώ και εδώ), υπάλληλοί της υπηρετούν στον IDF ως έφεδροι και είναι χειριστές των ντρόουν από την «πρώτη μέρα του πολέμου» στη Γάζα.
Η ΙΑΙ δίνει σε αυτήν την πρακτική τον ορισμό του «διπλού καπέλου» για τους υπαλλήλους της που υπηρετούν παράλληλα στον ισραηλινό στρατό, σε δελτίο τύπου στις 6 Δεκεμβρίου 2023.
Το γαλλικό ερευνητικό μέσο Forbidden Stories ταυτοποίησε (βίντεο και άρθρο) το μη επανδρωμένο αεροσκάφος της ΙΑΙ Heron TP σε επίθεση βόρεια της Μπέιτ Λαχία, στη Λωρίδα της Γάζας, στις 18 Φεβρουαρίου 2024. Σύμφωνα με τον Παλαιστίνιο δημοσιογράφο του Al-Jazeera που έκανε ρεπορτάζ στην περιοχή, «το ντρόουν αιωρούνταν από πάνω του» όταν έπεσε η βόμβα.
Η εταιρεία σημείωσε τα δύο τελευταία χρόνια (περίοδο που ταυτίζεται με τον πόλεμο στη Γάζα) τα υψηλότερα έσοδα στην ιστορία της.
Ακόμα καλύτερα το λέει ο ίδιος ο πρόεδρος της ΙΑΙ τον Μάιο του 2024: «Είμαι περήφανος που είμαι επικεφαλής της μεγαλύτερης –ελεγχόμενης από την κυβέρνηση– αμυντικής βιομηχανίας του Ισραήλ». Και ως προς τον πόλεμο της Γάζας σχολιάζει: «Η εταιρεία εργάστηκε ασταμάτητα, ώστε να εκπληρώσει τις επιχειρησιακές απαιτήσεις του IDF και να [τον] προμηθεύσει με όλο το απαραίτητο πολεμικό υλικό».
Το περιεχόμενο αυτής της ενότητας προέρχεται από ρεπορτάζ του Reporters United για την Intracom Defense, που δημοσιεύτηκε στις 11 Ιουνίου 2025.
Το τάιμινγκ της ανακοίνωσης του Sentinel από την Κομισιόν έχει επίσης τη σημασία του. 30 Απριλίου 2025. Αφότου το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, ανώτατη δικαστική αρχή του ΟΗΕ, εξέδωσε διαταγή για τη συνεχιζόμενη γενοκτονία στη Γάζα (Ιανουάριος 2024). Αφότου το ίδιο δικαστήριο διέταξε το Ισραήλ να σταματήσει την επίθεση στη Ράφα (Μάιος 2024). Αφότου το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο εξέδωσε ένταλμα σύλληψης σε βάρος του Ισραηλινού πρωθυπουργού Νετανιάχου για «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας» (Νοέμβριος 2024).
Το ζήτημα της συνεργασίας με εταιρείες που ελέγχονται από την κυβέρνηση Νετανιάχου εν μέσω διεθνούς καταδίκης για γενοκτονία και παρεμπόδιση ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα αφορά και την κυβέρνηση Μητσοτάκη, καθώς το υπουργείο Εθνικής Άμυνας «διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο» στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας και παρέχει «ουσιαστική υποστήριξη και συγχρηματοδότηση» στο πρόγραμμα Sentinel, κατά την ίδια την Intracom Defense.
Σύμφωνα με έρευνα του Reporters United και του Investigate Europe, η ελληνική κυβέρνηση έχει αναδειχθεί σε επίσημο εγγυητή ώστε η ΕΕ να χρηματοδοτήσει την Israel Aerospace Industries μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας.
Και όχι μόνο. Σύμφωνα με άλλο ρεπορτάζ του Reporters United, την περίοδο της ανακοίνωσης του Sentinel η κυβέρνηση Μητσοτάκη επέτρεψε στο Ισραήλ να διαφημίσει στην έκθεση εξοπλιστικών DEFEA (6-8 Μαΐου, Αθήνα) όπλα με τα οποία η κυβέρνηση Νετανιάχου σκοτώνει Παλαιστινίους στη Γάζα.
Απευθυνθήκαμε προς τη Motor Oil με δύο ερωτήματα. Ζητήσαμε να μας ενημερώσει για το πόσα χρήματα θα λάβει από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας για το Sentinel, καθώς και να σχολιάσει τη συμμετοχή της στο πρόγραμμα με φόντο την καταδίκη του Ισραήλ για διάπραξη εγκλημάτων πολέμου στη Γάζα. Ρωτήσαμε την εταιρεία αν θα επανεξετάσει τη συμμετοχή της στο Sentinel.
Η Motor Oil δεν ανταποκρίθηκε στο δημοσιογραφικό μας αίτημα για σχολιασμό.
