Η διεθνής έκθεση εξοπλιστικών DEFEA (Defence Exhibition Athens) επέτρεψε υπό την αιγίδα της κυβέρνησης Μητσοτάκη την εμπορική προώθηση στην Αθήνα ισραηλινών όπλων και πυραύλων που η κυβέρνηση Νετανιάχου έχει χρησιμοποιήσει στις πολεμικές επιχειρήσεις της κατά των Παλαιστινίων. Την ίδια ώρα, όλο και περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις διαφοροποιούν τη θέση τους, παρακολουθώντας διεθνείς οργανισμούς όπως ο ΟΗΕ και το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης που κατηγορούν το Ισραήλ για διάπραξη γενοκτονίας, χρησιμοποίηση της πείνας ως όπλου και παρεμπόδιση παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας στη Λωρίδα της Γάζας.
Από τις 6 έως τις 8 Μαΐου, το Reporters United βρέθηκε στο Metropolitan Expo, το εκθεσιακό κέντρο δίπλα στο αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος, όπου στο πλαίσιο της DEFEA έδωσαν το παρών 436 εκθέτες από 37 χώρες, 98 αντιπροσωπείες από 45 κράτη και 17 (κρατικές) διευθύνσεις εξοπλισμών. Το ενδιαφέρον τους αφορούσε μια ευρεία γκάμα οπλικών συστημάτων: από ντρόουνς και πυρομαχικά έως πυραύλους και συστήματα παρακολούθησης στόχων.
Στηρίξτε την ανεξάρτητη δημοσιογραφία του Reporters United εδώ.
Στην DEFEA συμμετείχαν 25 ισραηλινές εταιρείες, καθώς και η Διεύθυνση Διεθνούς Αμυντικής Συνεργασίας του ισραηλινού υπουργείου Άμυνας (SIBAT), υπεύθυνη μεταξύ άλλων για τις συμφωνίες μεταξύ του Ισραήλ και άλλων κρατών και τη διαχείριση των πωλήσεων αποθεμάτων του ισραηλινού στρατού.
Κατά τη διάρκεια της έκθεσης οι επισκέπτ(ρι)ες έρχονταν σε επαφή με ρέπλικες όπλων και φωτογραφίζονταν πίσω από βολάν στρατιωτικών οχημάτων, μέσα σε προσομοιωτή κόκπιτ μαχητικών αεροσκαφών και πλάι σε καλογυαλισμένες ερπύστριες αρμάτων μάχης. Μπορούσαν μέχρι και να μπουν σε πεδία μάχης εικονικής πραγματικότητας, κρατώντας όπλα σαν να πρόκειται για παιχνίδια.
«Παιχνίδια που σκοτώνουν», σχολίασε στο Reporters United στέλεχος του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας (European Defence Fund – EDF). «Ελπίζουμε να μη χρησιμοποιηθούν ποτέ στην πράξη και η ανάπτυξή τους να είναι ένα μήνυμα αποτροπής». (Μέσω του EDF, η Ευρωπαϊκή Ένωση χρηματοδοτεί τα εξοπλιστικά προγράμματα των ευρωπαϊκών εταιρειών άμυνας.)
Ωστόσο, σε αντίθεση με την ευχή του ενωσιακού στελέχους, κάποια από τα οπλικά συστήματα που είδαμε στην DEFEA έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί από τις Ένοπλες Δυνάμεις του Ισραήλ σε βάρος Παλαιστινίων.
Πιο συγκεκριμένα, δύο μεγάλες οπλοβιομηχανίες από το Ισραήλ (η Elbit Systems και η Rafael Advanced Defense Systems) παρουσίασαν στην Αθήνα τέσσερα οπλικά συστήματα (τρία μοντέλα στρατιωτικών ντρόουν και ένα μοντέλο πυραύλου) τα οποία ο ισραηλινός στρατός έχει χρησιμοποιήσει σε πολεμικές επιχειρήσεις στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη.
Την ίδια ώρα, η κρατική -και άρα πλήρως ελεγχόμενη από την κυβέρνηση Νετανιάχου- Israeli Aerospace Industries (IAI) επιχειρεί να πουλήσει συγκεκριμένο είδος πυραύλου στην ελληνική κυβέρνηση, καθώς το Μαξίμου εμβαθύνει συνολικά τη στρατιωτική σχέση του με το Ισραήλ, παρά τη διεθνή κατακραυγή για τη γενοκτονία στη Γάζα.
Ας δούμε τα οπλικά συστήματα.
Στρατιωτικά ντρόουν Skylark, Hermes και Skystriker
Η Elbit Systems παρουσίασε στην DEFEA στρατιωτικά ντρόουν τύπου Skylark και Hermes. Σύμφωνα με το γαλλικό ερευνητικό μέσο Disclose, ντρόουν από τη σειρά Hermes έχουν χρησιμοποιηθεί για βομβαρδισμούς στη Γάζα, ενώ η Elbit Systems αναφέρει στην ιστοσελίδα της ότι τα στρατιωτικά ντρόουνς Skylark και Hermes αποτελούν τη «ραχοκοκαλιά» του ισραηλινού στρατού.
Η μονάδα του ισραηλινού στρατού που χρησιμοποιεί τα Skylark ονομάζεται Sky Rider ή «Rochev Shamayim». Σύμφωνα με ανάρτηση του IDF (Ένοπλες Δυνάμεις Ισραήλ) στις 27 Οκτωβρίου 2023, επιστρατεύεται «σχεδόν σε κάθε σημαντική επιχειρησιακή δραστηριότητα», καθώς τα Skylark είναι «από τις πιο αποτελεσματικές τεχνολογίες του IDF».
Σε δημοσίευμα του Ynetnews, η μονάδα Sky Rider αναφέρεται ως υπεύθυνη για περίπου το 60% των χτυπημάτων κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων του ισραηλινού στρατού στην περιοχή Τζαμπαλίγια της Γάζας.
Η Elbit Systems παρουσίασε στην DEFEA και το στρατιωτικό ντρόουν Skystriker. Στις 21 Απριλίου 2025 το eye.on.palestine, ένα ακτιβιστικό μέσο ενημέρωσης που καλύπτει τις επιθέσεις του Ισραήλ στη Γάζα, δημοσίευσε φωτογραφικό υλικό για τη χρήση ντρόουν Skystriker στη Λωρίδα της Γάζας.
Ακόμη, σύμφωνα με το αμερικανικό μέσο ενημέρωσης Drop Site News, το Ισραήλ χρησιμοποίησε ντρόουν Skystrikers σε τουλάχιστον πέντε χτυπήματα εντός του περασμένου Απριλίου στη Λωρίδα της Γάζας, σκοτώνοντας τουλάχιστον 30 ανθρώπους (ανάμεσά τους 14 παιδιά): στον προσφυγικό καταυλισμό της Τζαμπαλίγια, στην πόλη Μπέιτ Λαχία (Beit Lahia) και στον καταυλισμό Αλ Μαουάσι, κοντά στην πόλη Χαν Γιουνίς (Khan Yunis), η οποία είχε κηρυχθεί από τον ισραηλινό στρατό «ασφαλής περιοχή» για οικογένειες και αμάχους.
Τον Νοέμβριο του 2024 ο Βρετανός χειρουργός Νιζάμ Μαμοντέ, ο οποίος εργάστηκε ως εθελοντής σε νοσοκομείο της Γάζας τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου, περιέγραψε στην Επιτροπή Διεθνούς Ανάπτυξης της βρετανικής Βουλής πώς ισραηλινά ντρόουν στόχευαν αμάχους και παιδιά κατά τη διάρκεια βομβαρδισμών (εδώ σχετικό ρεπορτάζ του BBC).
«Αυτό που βρήκα ιδιαίτερα τρομακτικό ήταν ότι μια βόμβα θα έπεφτε, ίσως σε μια πολυσύχναστη περιοχή, […] κι έπειτα θα κατέβαιναν τα ντρόουν […]. Τα ντρόουν κατέβαιναν και σκότωναν αμάχους – παιδιά. Εμείς χειρουργούσαμε παιδιά, κι αυτά έλεγαν: “Είχα πέσει στο έδαφος μετά από ρίψη βόμβας κι αυτό [το ντρόουν] κατέβηκε και αιωρήθηκε από πάνω μου και με πυροβόλησε”. Αυτό ήταν ξεκάθαρα σκόπιμη και συστηματική πράξη – ήταν συστηματική στόχευση αμάχων μέρα με τη μέρα».
Οι πύραυλοι SPICE
H ισραηλινή οπλοβιομηχανία Rafael Advanced Defense Systems διαφήμισε στην DEFEA τους πυραύλους αέρος – επιφάνειας SPICE 250 ER. Πρόκειται για πυραύλους που ενσωματώνονται σε μαχητικά αεροσκάφη με σκοπό να πλήξουν από τον αέρα στόχους σε εχθρικό έδαφος.
Ωστόσο, από δημοσιευμένο οπτικοακουστικό υλικό προκύπτει ότι πύραυλοι τύπου SPICE της Rafael Advanced Defense Systems (συγκεκριμένα, πύραυλοι SPICE 2000) έχουν χρησιμοποιηθεί σε βομβαρδισμό της Γάζας. Ακόμη, σύμφωνα με έρευνα των New York Times, δύο ειδικοί οπλικών συστημάτων αναγνώρισαν θραύσματα του οπλικού συστήματος SPICE 2000 μετά από επίθεση στην περιοχή Χαν Γιουνίς.
Στις 14 Ιανουαρίου 2025 εκπρόσωποι της Rafael Advanced Defense Systems συναντήθηκαν με το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας του ελληνικού υπουργείου Εθνικής Άμυνας, για να παρουσιάσουν τις δυνατότητες των πυραύλων SPICE 250 ER.
Στις 22 Μαΐου 2024 ρεπορτάζ της Καθημερινής αναφέρθηκε σε πιθανή συμφωνία μεταξύ της ελληνικής και της ισραηλινής κυβέρνησης για την αγορά πυραύλων SPICE 2000.
Πύραυλοι LORA
Η κρατική Israel Aerospace Industries (IAI) παρουσίασε στην DEFEA και τον πύραυλο εδάφους – εδάφους LORA (LOng-Range Artillery), ο οποίος εκτοξεύεται από το έδαφος με σκοπό να πλήξει κάποιον επίγειο εχθρικό στόχο.
Κατά το επιτόπιο ρεπορτάζ μας στην έκθεση, στέλεχος της Israel Aerospace Industries μάς είπε ότι ο συγκεκριμένος πύραυλος έχει ήδη χρησιμοποιηθεί από τις Ένοπλες Δυνάμεις του Ισραήλ, χωρίς ωστόσο να μας αποκαλύψει το μέρος. Η χρήση του πυραύλου προκύπτει και από περιγραφή του συγκεκριμένου οπλικού συστήματος στην DEFEA, το οποίο ανέφερε θριαμβευτικά: «Αποτελεσματικότητα αποδεδειγμένη στο πεδίο της μάχης».
Ελλάς – Ισραήλ: Συμμαχία παρά τη γενοκτονία
Στην DEFEA καταγράψαμε ότι η Israel Aerospace Industries διαφήμιζε σε μορφή μακέτας και το σύστημα αεράμυνας εδάφους – αέρος Barak MX μαζί με τον εκτοξευτή του, που χρησιμοποιείται σε επίγειες στρατιωτικές εγκαταστάσεις με σκοπό να πλήξει στόχους στον αέρα. Ο εκπρόσωπος στο περίπτερο της ισραηλινής οπλοβιομηχανίας εξέφρασε στο Reporters United την ελπίδα του ότι η ελληνική κυβέρνηση θα αγοράσει το συγκεκριμένο οπλικό σύστημα.
Σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα της Καθημερινής (24.3.2025), η ελληνική κυβέρνηση σχεδιάζει να αγοράσει σύστημα αντιαεροπορικής άμυνας Barak MX, στο πλαίσιο του γενικότερου σχεδιασμού για τη λεγόμενη «Ασπίδα του Αχιλλέα». Πρόκειται για το νέο εξοπλιστικό πρόγραμμα που προωθεί ο υπουργός Άμυνας κ. Νίκος Δένδιας και το οποίο σαν ένας στρατιωτικός θόλος υπόσχεται αντιπυραυλική και αντιαεροπορική προστασία της ελληνικής επικράτειας απέναντι σε απειλές εχθρικών μαχητικών, πολεμικών πλοίων και στρατιωτικών ντρόουν, κατά τη λογική του αντίστοιχου ισραηλινού συστήματος αεράμυνας Iron Dome.
Ακόμη, κατά τη διάρκεια της DEFEA η ΙΑΙ Elta Systems (θυγατρική της Israel Aerospace Industries) υπέγραψε Μνημόνιο Κατανόησης με την κρατική Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (EAB) σχετικά με την παραγωγή του μη επανδρωμένου υποβρυχίου Blue Whale.
Ο διευθυντής Έρευνας και Ανάπτυξης της ΕΑΒ κ. Νίκος Κόκλας είπε στο Reporters United ότι το μη επανδρωμένο υποβρύχιο χρησιμοποιείται τα τελευταία δύο χρόνια από τον ισραηλινό στρατό. Σε δικές του δηλώσεις στον Τύπο ο πρόεδρος της ΕΑΒ κ. Αλέξανδρος Διακόπουλος σημείωσε ότι η κρατική εταιρεία της οποίας προΐσταται «θα αναλάβει πλήρως το κατασκευαστικό κομμάτι του Blue Whale, τόσο ως project management όσο και ως προς την κατασκευή των ηλεκτρονικών συστημάτων για την Ελλάδα — και ενδεχομένως, εφόσον υπάρξουν εξαγωγές, και για το εξωτερικό».
Πρόκειται για μερικές μονάχα πτυχές της βαθύτερης συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ, μιας στρατηγικής επιλογής που έκαναν κατά τα τελευταία χρόνια στην εξωτερική πολιτική τους όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις (Σαμαρά, Τσίπρα, Μητσοτάκη), στη λογική της διαμόρφωσης ενός αντίρροπου πόλου (με την Κυπριακή Δημοκρατία, το Ισραήλ, την Αίγυπτο και τη στήριξη των ΗΠΑ) απέναντι στην επιθετική εξωτερική πολιτική της Τουρκίας. Η Άγκυρα, πέρα από την παράνομη κατοχή στην Κύπρο, διατηρεί στρατεύματα και βάσεις σε μία σειρά από γειτονικές χώρες, όπως τη Λιβύη και τη Συρία.
Πάντως, πρόσφατα ο βετεράνος Ισραηλινός αρθρογράφος Γκιντεόν Λεβί, σε συνέντευξή του προς το Reporters United, θεώρησε την προσέγγιση αυτή «μη σοβαρή»: «Το Ισραήλ και η Τουρκία μπορούν μέσα σε δύο εβδομάδες να ξαναγίνουν πολύ καλοί φίλοι […]. Γιατί υπάρχουν πολλά κοινά συμφέροντα ανάμεσα στο Ισραήλ και την Τουρκία».
Η έγνοια της Ελλάδας να διαμορφώσει μια διεθνή συμμαχία για την αποτροπή εχθρικών ενεργειών εκ μέρους ενός γειτονικού κράτους που απειλεί και παραβιάζει το διεθνές δίκαιο έρχεται αντιμέτωπη με ένα σοβαρότατο ερώτημα που επίσης άπτεται του διεθνούς δικαίου: Μπορεί μια τέτοια συμμαχία να βασίζεται στη στρατιωτική συνεργασία με μια κυβέρνηση, εν προκειμένω του Ισραήλ, που καταδικάζεται πολλαπλώς για συστηματικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κατηγορείται για γενοκτονία ενός ολόκληρου λαού;
